forma czynnego wypoczynku poza miejscem zamieszkania, łącząca cele poznawcze, krajoznawcze z elementami sportu i rekreacji; w tradycyjnym ujęciu odbywanie wycieczek, wyjazdów dla rozrywki i wypoczynku oraz w celu poznania zabytków architektury i sztuki, obiektów kultury materialnej, nieznanej przyrody, obyczajów innych narodów lub grup etnicznych; ważna gałąź gospodarki o rosnącym znaczeniu; t. podlega klasyfikacjom na wiele sposobów; przede wszystkim wyróżnia się t. krajową i t. zagraniczną (tranzytową i pobytową); zarówno t. zagraniczna jak krajowa może mieć charakter zorganizowany lub niezorganizowany, zbiorowy lub indywidualny; jeśli w t. dominuje element wysiłku sportowego nad krajoznawczym stosuje się nazwę t. kwalifikowanej; wymaga ona pewnej sprawności fizycznej i umiejętności posługiwania się sprzętem specjalistycznym, np. t. kolarska, żeglarska, kajakarska, motorowa, jeździecka, jaskiniowa, podwodna; wg niektórych klasyfikacji należy tu także alpinizm, przez innych zaliczany do sportów wyczynowych. 2003 do najczęściej odwiedzanych krajów należały: Francja - 78 mln, Hiszpania - 52 mln, USA - 42 mln, Włochy - 40 mln, Chiny - 38 mln, W. Brytania - 25 mln osób; po zamachu terrorystycznym na wieże WTC w Nowym Jorku nastąpił globalny spadek ruchu turystycznego (o 1,3%), najw. do krajów Bliskiego Wschodu (o 8,8%), wysoki do USA (o 7%), wzrost przyjazdów odnotowała Europa (o 0,7%). Rozwój ruchu turystycznego w szerszej skali datuje się na 2. poł. XIX w.; 1857 powstało w W. Brytanii pierwsze stow. o charakterze turystycznym - Alpine Club; w Polsce 1873 - Pol. Tow. Tatrzańskie, 1906 Pol. Tow. Krajoznawcze, a z ich połączenia 1950 Pol. Tow. Turystyczno-Krajoznawcze; 1924 zawiązano w Rzymie międzynar. organizację skupiającą krajowe organizacje turystyczne pn. Union Internationale des Organismes de Tourisme; w Polsce do 1991 całością spraw t. (rozwojem bazy hotelowej i wypoczynkowej, organizacją wyjazdów i wypoczynku, szkoleniem kwalifikowanych kadr itp.) zajmował się Gł. Komitet Kultury Fizycznej i Turystyki (GKKFiT); obecnie po części usiłuje pełnić jego rolę Krajowa Izba Turystyki, skupiająca na zasadzie dobrowolności biura turystyczne.
- turystyka, poświęcić się turystyce...
- turystyka seksualna, podróże do krajów,...
- Główny Komitet Kultury Fizycznej i Turystyki, organ administracji powołany...