nauka o gruczołach wewn. wydzielania (tzw. gruczołach dokrewnych) i wydzielanych przez nie wprost do krwi hormonach; istnieje 8 gruczołów dokrewnych, wpływających na rozwój, zachowanie i osobowość: tarczyca (reguluje tempo przemiany materii), gruczoły przytarczyczne (metabolizm wapnia- utrzymanie normalnej pobudliwości układu nerwowego), grasica (hormon wzrostu, kształtujący kościec i rozwój gruczołów rozrodczych dziecka), trzustka, a w niej wysepki Langerhansa (za pośrednictwem insuliny reguluje metabolizm cukru), nadnercza (regulacja metabolizmu soli i węglowodanów), gruczoły płciowe (utrzymywanie stanu czynnego męskich i żeńskich narządów rozrodczych), przysadka mózgowa (regulacja wzrostu, wpływ na wydzielanie pozostałych gruczołów dokrewnych, metabolizm wody), nasadka mózgowa - szyszynka (proces wzrastania i rozwój gruczołów płciowych). Właściwy rozwój e. nastąpił w 2. poł. XIX w., m.in. dzięki badaniom K.A. Basedowa i R.J. Gravesa (nadczynność tarczycy), O. Bertholda (hormony płciowe), Th. Addisona (niewydolność kory nadnerczy), P. Marie (akromegalia), N. Cybulskiego i W. Szymonowicza (otrzymali wyciąg z rdzenia nadnerczy), J.B. Collipa (parathormon). E. będąc także działem medycyny klinicznej zajmuje się m.in. takimi chorobami, jak: akromegalia, gigantyzm, karłowatość, choroba Cushinga, cukrzyca, tężyczka, choroba Addisona, zespół Babińskiego-Fröhlicha czy eunuchoidyzm.
- endokrynologia, nauka o budowie i wpływie...
- PARHON, Constantin Iwan (1874-1969)...
- WEWNĘTRZNE CHOROBY, choroby narządów wewnętrznych,...