potoczna nazwa sacharozy; słodka, krystaliczna substancja o dużej wartości kalorycznej otrzymywana z buraka cukrowego lub trzciny cukrowej; c. wyrabiano w Indiach i Chinach z trzciny cukrowej na parę stuleci p.n.e.; do staroż. Grecji i Rzymu c. docierał w niewielkich ilościach, stosowanych w celach leczniczych; 1494 przeniesienie upraw trzciny na San Domingo zapoczątkowało produkcję c. w krajach Ameryki Środk., zwł. na Kubie i w Meksyku, skąd od poł. XVI w. eksportowano go do Europy; wysoka cena wymogła poszukiwania roślin cukrodajnych w klimacie eur.; 1590 Oliver de Serres odkrył słodki smak buraka, a 1747 A. Marggraf uzyskał z niego po raz pierwszy c. krystaliczny; blokada kontynentalna Napoleona, wstrzymując dowóz kolonialnych towarów do Europy, przyspieszyła rozwój europejskiego cukrownictwa; w 2. poł. XIX w. burak cukrowy był już równowartościowym surowcem do produkcji c., przy czym sposoby produkcji c. z trzciny i buraka są zbliżone; ze względu na wartości energetyczne, 16,51 kJ/g (3943 cal/g), właściwości dietetyczne i smakowe c. jest jednym z najbardziej rozpowszechnionych artykułów w gospodarstwie domowym i przemyśle spoż.; w zależności od zawartości sacharozy w c. rozróżnia się: c. rafinowany (99,9%), c. biały (99,8%), c. biały przemysłowy (99,6%) i c. surowy (96%); produktami ubocznymi są: melasa, wysłodki, błoto defekosaturacyjne (używane jako nawóz) oraz szkodliwa dla środowiska woda dyfuzyjna; światowa produkcja cukru 1997 wyniosła 121,77 mln t; na liście producentów pierwsze miejsce zajmowały Indie - 14,68 mln t, po nich Brazylia - 13,5 mln t, Chiny - 7,54 mln t, USA - 6,8 mln t, Tajlandia - 6,1 mln t, Australia -5,44 mln t; w Europie na pierwszym miejscu znajdowała się Francja - 4,2 mln t, za nią Niemcy - 4,07 mln t, Ukraina - 3,29 mln t; w Polsce 1997 produkowano - 2,38 mln t; na świecie notuje się tendencje spadku spożycia cukru w krajach zach. i wzrostu w krajach azjatyckich; nowym sposobem spożytkowania cukru jest paliwo alkoholowe produkowane w Brazylii (jest ono jednak ob. droższe od ropy naftowej).
- cukier, nie używać cukru, herbata...
- cukier, 1. „narkotyk: amfetamina”:...
- cukier buraczany, sacharoza.