należący do Portugalii archipelag wysp wulkanicznych na O. Atlantyckim; składa się z wysp Madera, Pôrto Santo, Desertas i Selvagens; pow. 794 km2; najw., Madera o dł. 55 km i szer. 22 km; najw. szczyt Ruivo de Santana (1861 m), średnia wys. ok. 900 m; większość pow. stanowią tereny nieuprawne i niezamieszkane; zasiedlone krótkie doliny i strome brzegi; uprawa pszenicy, jęczmienia i winorośli; przypuszczalnie M. była znana już Fenicjanom; pojawia się na mapie morskiej z 1351; 1420 żeglarz portug. Joo Zarco odkrywa przypadkowo bezludną M.; od XV w. uprawa winorośli (przeniesiona z Krety i Cypru), 1452 pierwsza plantacja trzciny cukrowej; w XVII w. wielki eksport wina i cukru; po zniesieniu niewolnictwa (1775) produkcja podupadła; obecnie gospodarka M. opiera się na rolnictwie (cukier, wino, banany, cytrusy, jarzyny); eksport wyrobów drewn. oraz haftów (wprowadziła je 1850 Angielka pani Phelps); od 1976 archipelag posiada autonomię.
wzmocnione aromatyczne wino produkowane na wyspie Madera; dodawano do niej brandy, aby przedłużyć jej trwałość podczas podróży przez Atlantyk; moc do 20%; w zależności od gatunku może być słodka lub wytrawna, zawdzięcza swój aromat wulkanicznej glebie winnic na tarasach (najbardziej strome na świecie); obecnie podczas leżakowania wstrząsa się sztucznie butelki, aby imitować efekt podróży na statku podczas sztormowej pogody.
ALFONS V AFRYKAŃCZYK, FUNCHAL, FENICJA, CASTILHO António Feliciano, PORTUGALSKI JĘZYK, KANAREK