największy półwysep położony w płd.-zach. części Azji, między M. Czerwonym, Zat. Adeńską, M. Arabskim, Zat. Omańską i Zat. Perską; połączony z Azją poprzez wyżyny Syrii i niziny Mezopotamii; pow. ok. 3 mln km2; na P.A. leżą: Arabia Saudyjska, Jemen, Oman, Zjednoczone Emiraty Arabskie, Katar, Bahrajn i Kuwejt, częściowo Irak i Jordania; geologicznie część prekambryjskiej platformy Afryki, oddzielona od niej trzeciorzędowym zapadliskiem M. Czerwonego; na płn. skały prekambru przykryte są osadami paleozoiku, mezozoiku i kenozoiku, w których występują najbogatsze w świecie złoża ropy naft.; w przeważającej części P.A. to płaskowyż od zach. ograniczony krawędziowymi górami Dżabal al-Hidżaz (wys. do 3658 m) i górami Jemenu (3760 m), opadający ku wschodowi poprzez wyżyny (Dżawal Tuwajk) do nizin nad Zat. Perską; na płd.-wsch. młode góry Al-Dżabal al-Achdar (3035 m), stanowiące przedłużenie irańskiego pasma Zagros; ponad 90% pow. A.P. zajmują pustynie, na płd. Ar-Rub al-Chali - najw. piaszczysta pustynia na Ziemi, na płn. - Wielki Nefud, na wsch. - Mały Nefud; klimat zwrotnikowy kontynentalny suchy i skrajnie suchy, roczna suma opadów nie przekracza 100 mm (tylko w górach na płd. półwyspu do 700 mm); średnia temp. stycznia 10-24°C, lipca 30-37°C, latem maksima przekraczają 50°C; częste burze pyłowe; brak stałych rzek, suche doliny (wadi); skąpa roślinność pustynna i półpustynna, niekiedy przechodząca w sawannową; ze świata zwierząt m.in. gazele, hieny, gepard, fenek, pawiany płaszczowe i góralki abisyńskie. Obszar zamieszkany przez ok. 23 mln osób, gł. Arabów, ludność skupiona w oazach i miastach (najw.: Ar-Rijad, Dżudda, Mekka, Kuwejt, Medyna), poza miastami trudniła się tradycyjnie koczowniczym pasterstwem (kozy, wielbłądy, owce), ob. coraz częściej uprawą w oazach (palma daktylowa, kawowiec, krzewy owocowe).
CZERWONE MORZE, BAHRAJN, AKSUM, ARABSKIE KONIE, DŻABAL SZAMMAR, BAB AL-MANDAB, SKALNA ARCHITEKTURA, DŻABAL ACHDAR, ADEŃSKA ZATOKA, ARABIA SAUDYJSKA
- Arabski, Półwysep, półwysep wpd.--zach.(...)
- arabski, arabski strój; arabscy...
- półwysep, część lądu wyraźnie...