WARUNKI NATURALNE. Wyspy nizinne, stanowiące część szczytową grzbietu podmorskiego, zbudowane z wapieni koralowych, o skalistych wybrzeżach, otoczone rafami koralowymi; w. Al-Bahrajn w części płd. pustynna i piaszczysta; klimat zwrotnikowy, skrajnie suchy; średni roczny opad 80 mm; średnia temp. stycznia 17°C, sierpnia 29°C; brak wód lądowych, oazy zasilane wodami artezyjskimi z Płw. Arabskiego; roślinność stosunkowo bogata; ze świata zwierząt spotykany ariel, tar, karakal, mangusta; nadto liczne gat. jaszczurek.
LUDNOŚĆ. Ok. 75% Arabów, 16% Hindusów, 5% Pakistańczyków, 2% Europejczyków; b. wysoka gęstość zaludnienia (na w. Bahrajn) 1006 osób/km2; zdecydowana większość ludności (83%) zamieszkuje miasta; wyznania: 85% muzułmanów (w tym 51% szyitów), 7% chrześcijan; 30% analfabetów; wysoki przyrost naturalny, ok 25‰ rocznie; średnia długość życia: mężczyźni - 71 lat, kobiety - 76 lat.
USTRÓJ. Monarchia absolutna, dziedziczna (formalnie konstytucyjna), o charakterze emiratu; głową państwa i rządu szejk Hamad ibn Isa al-Chalifa; wg konstytucji z 1973 władza ustawodawcza należy do 1-izbowego Zgromadzenia Narodowego (rozwiązanego 1975); od 1993 zastępuje je organ doradczy Narodowa Rada Konsultacyjna (Madżlis al-Szura) powołany przez emira; działalność partii polit. zakazana; kraj dzieli się pod względem adm. na 11 regionów.
GOSPODARKA. Podstawą gospodarki wydobycie i przetwórstwo ropy naft. i gazu ziemnego ze złóż podmorskich oraz usługi bankowe i finansowe; nadto rozwinięte hutnictwo aluminium, przem. stoczniowy, papierniczy, produkcja asfaltu; odsalarnie wody; rzemiosło (tkactwo, garncarstwo); rolnictwo dostarcza zaledwie 1% dochodu nar.; połów skorupiaków, ryb, pereł i krewetek (malejącego znaczenia ze względu na zanieczyszczenia wód Zat. Perskiej); dobra sieć komunikacji drogowej (160 km autostrad, most dł. 25 km do Arabii Saudyjskiej, nadto połączenia mostowe między 3 najw. wyspami); dwa duże porty: Mina Salman i Sitra; międzynar. lotnisko na w. Al-Muharrak.
HISTORIA. Ślady osadnictwa na wyspach B. pochodzą z III tysiąclecia p.n.e; w starożytności ważny ośr. handlowy na szlaku do Indii; w VII w. włączony do kalifatu Umajjadów, następnie Abbasydów, 1521 zajęty przez Portugalczyków, 1602 wypartych przez Persów, 1783 zdobyty przez arabski ród al-Chalifa, rządzący do dzisiaj; w XIX w. ośr. piractwa i handlu niewolnikami; od 1820 protektorat bryt.; 1968-71 w Federacji Emiratów Arabskich, od 1971 niepodległe państwo, czł. ONZ, OAPEC, Ligi Arabskiej; 1986 konflikt zbrojny z Katarem o zasobne w ropę wyspy Hawar (nierozstrzygnięty); w polityce wewn. konflikty wyznaniowe między szyitami i sunnitami malejącego znaczenia ze względu na politykę kolejnego emira (książę Salman ibn Hamad ibn Isa Al Chalifa), który w poł. lat 90. począł zmieniać oblicze kraju, przekształcając go w bliskowschodnie Wall Street, zachowując jednak prawa szariatu (osobliwa formuła kredytu wymijająca zakazane oprocentowanie pożyczki, podtrzymany zakaz produkcji alkoholu, przetwórstwa wieprzowiny, inwestowania w kino i produkcję muzyczną); te ograniczenia nie przeszkodziły jednak dynamicznemu rozwojowi: w roku 2004 działały tu 362 banki muzułmańskie, dobiegała końca budowa Financial Harbour Center - ogromnego kompleksu drapaczy chmur z bankami, giełdą, ekskluzywnymi apartamentami, przystaniami jachtowymi, ogrodami itp. - wznoszonego kosztem 1,3 mld dol.; pojawiły się też zwiastuny demokratyzacji ustroju (2002 dopuszczenie kobiet do udziału w wyborach) oraz kształtowania nowoczesnego oblicza Bahrajnu (organizacja Grand Prix B. Formuły I na specjalnie wybudowanym torze; mistrzostwa świata w szachach).
DILMUN, RADA WSPÓŁPRACY ARABSKICH PAŃSTW ZATOKI, ORGANIZACJA ARABSKICH KRAJÓW EKSPORTUJĄCYCH ROPĘ NAFTOWĄ, DAMMAM, AD, PERSOWIE, AL-BAHRAJN, MUHARRAK, BAHRAJN, LIGA ARABSKA, ARABIA SAUDYJSKA- BAHRAJN, Al-Bahrajn
- Bahrajn, (Państwo Bahrajnu)
- AL-BAHRAJN,