Kraj związkowy we wsch. Niemczech, graniczy z Polską i Czechami; pow. 18,4 tys. km2; 4,4 mln mieszk. (2002); stol. Drezno; gł. miasta: Lipsk, Chemnitz (dawn. Karl-Marx-Stadt), Zwickau, Görlitz; ukształtowanie pow. wyżynno-górskie; w części płd., wzdłuż granicy z Czechami, pasma Rudaw (najw. szczyt Fichtelberg 1214 m) i G. Łużyckich, rozdzielone głębokim przełomem Łaby; w górach lasy liściaste (gł. buk i dąb) oraz sosna, mocno zdegradowane w wyniku emisji dwutlenku siarki; w części płn. Niz. Saska;
Klimat umiarkowany, ciepły; roczna suma opadów ok. 1000 mm; gł. rzeki: Łaba z Muldą, Sprewa, Biała Elstera, Nysa Łużycka; region przemysłowo-rolniczy, gęsto zaludniony; rozwinięty przem. wydobywczy (odkrywkowe kopalnie węgla brunatnego należące do największych w Europie), energetyczny (liczne elektrownie, brykietownie, koksownie, zakłady syntezy węgla itp.), maszynowy, metalurgiczny, elektrotechniczny, elektroniczny, precyzyjny, włókienniczy, porcelanowy (Miśnia), poligraficzny (Lipsk), drzewny, spoż.; uprawa żyta, owsa, ziemniaków, buraków cukrowych, warzyw, winorośli (w dolinie Łaby); hodowla bydła, trzody chlewnej, drobiu; gęsta sieć komunikacji drogowej i kolejowej; spore znaczenie turystyki (Drezno, Saska Szwajcaria), liczne ośrodki sportów zimowych i uzdrowiska (m.in. Sayda, Altenberg, Oberwiesenthal, Stadt Wehlen, Rathen, Bad Schandau).
Dzieje Saksonii związane są z dynastią Wettinów, którzy od 1089 władali Marchią Miśnieńską, przyłączając 1264 Turyngię, 1423 księstwo sasko-wittenberskie (z uprawnieniami elektora Rzeszy); 1485 nastąpił podział włości między dwóch synów elektora Fryderyka II (Ernesta i Albrechta Odważnego), przy czym S. przypadła początkowo linii ernestyńskiej i dopiero po wojnie szmalkaldzkiej 1547 elektorat (z Wittenbergą) przeniesiono do linii albertyńskiej; poczynając od XVI w. S. rozwijała się gospodarczo i kulturalnie, zyskując dominującą pozycję wśród protestanckich księstw Rzeszy; w okresie wojny trzydziestoletniej 1618-48 elektor saski Jerzy I stał na czele związku protestanckich księstw niem.;
1635 przyłączył Łużyce; 1697 elektor saski Fryderyk August został wybrany królem Polski, dając początek trwającej do 1764 polsko-saskiej unii personalnej; podczas wojen napoleońskich S. początkowo w koalicji antyfranc., później (po bitwie pod Jeną 1806) przeszła na stronę Napoleona I, za co nadał on elektorowi saskiemu tytuł królewski; po 1815 S. pozbawiono połowy terytoriów (gł. na rzecz Prus, m.in. Wittenbergi, Naumburga, Merseburga i Łużyc); 1831 uchwalono konstytucję S.; 1833 przystąpienie do Niem. Związku Celnego; podczas Wiosny Ludów (1848) powstanie w Dreźnie na krótko odsunęło od władzy króla Fryderyka Augusta, który odzyskał tron z pomocą pruską; 1866 podczas wojny prusko-austriackiej S. poparła Austrię i po jej klęsce pod Sadową zmuszona była przystąpić do Związku Północno-Niemieckiego; od 1871 w cesarstwie niem., dzieliła jego losy polityczne; od 1945 w sowieckiej strefie okupacyjnej, po utworzeniu NRD utraciła (1952) status odrębnej prowincji, podzielona na okręgi; od zjednoczenia Niemiec (X 1990) - kraj związkowy.
- Saksonia, (Sachsen)
- Saksonia-Anhalt, (Sachsen-Anhalt)
- Saksonia, Dolna, (Niedersachsen)