miasto w Niemczech (Nadrenia Płn.-Westfalia) w centrum Zagłębia Ruhry; 401 tys. mieszk. (1994); prawa miejskie od 1321, od XVIII w. ważny ośr. wydobycia węgla kamiennego (1959-73 zamknięto wszystkie kopalnie) i hutnictwa żelaza (koncern Kruppa); różnorodny przemysł, m.in. samochodowy (Opel); węzeł komunikacyjny; siedziba Uniwersytetu Ruhry, licznych szkół technicznych, obserwatorium astronomicznego, Muzeum Historii Górnictwa; w XIX w. rejon polskiej emigracji zarobkowej.
ORLOWSKI, NADRENIA PÓŁNOCNA-WESTFALIA, ZWIĄZEK POLAKÓW W NIEMCZECH
- WIARUS POLSKI, pierwsze pismo polonijne,...
- BANASZAK Antoni, (1881-1932)
- IWAN, Andrzej (ur. 1959)