miasto na prawach powiatu w woj. zachodniopomorskim, położone na Równinie Białogardzkiej, nad Dzierzęcinką, ok. 13 km od wybrzeża M. Bałtyckiego; 108,5 tys. mieszk. (2002); wzmiankowany jako wieś 1107 i 1214, od 1248 należał do biskupów kamieńskich; 1266 prawa miejskie; w XIV i XV w. czł. Hanzy, rywalizujący z Kołobrzegiem (port zał. w pobliskiej msc. Unieść); w XVI w. należał do książąt pomorskich, ośr. reformacji; 1653 przyłączony do Brandenburgii, od 1701 w Prusach (od 1816 siedziba regencji); niem. nazwa Köslin; w XIX w. rozwój przem. tkackiego i metalowego, już 1859 posiadał połączenie kolejowe ze Stargardem Szczecińskim; podczas II woj. świat. 5 obozów pracy przymusowej, spore zniszczenia; od 1945 w Polsce, do 1999 stol. woj. koszalińskiego (pod wnioskiem o jego reaktywowanie pn. środkowopomorskie, złożonym w Sejmie 2004, podpisało się 140 tys. obywateli). Różnorodny przem., m.in. elektromaszynowy (maszyny budowlane), meblarski, spoż. (browar), zakłady aparatury med.; węzeł komunikacyjny na linii Gdańsk-Szczecin; lotnisko; siedziba diecezji kośc. kat., teatr, filharmonia, 3 szkoły wyższe; gotycka katedra (XIII-XV w.), pozostałości średniowiecznych murów miejskich, kamienice XV-XIX w., zabytkowa kolejka wąskotorowa K.-Bobolice; Muzeum Okręgowe.
- Koszalin, miasto wojew. wpn. Polsce...
- KOSZALIŃSKIE POBRZEŻE, część pasa , od ujścia...
- Hasior Władysław, (1928-99)