w starożytności miasto gr. w Azji Mniejszej, przy ujściu rz. Meander (ob. Menderes, Turcja); zasiedlone w XIV w. p.n.e. (jako kolonia Myken), było potem gł. miastem Jonii i jednym z najw. ośr. handlowych świata starożytnego; od VI w. p.n.e. pod władzą perską; 499 stanęło na czele powstania Greków małoazjatyckich przeciw Persom; zdobyte i zniszczone (odbudowane wg koncepcji Hippodamosa), straciło znaczenie wskutek zamulenia portu; z M. pochodzili m.in.: Tales, Anaksymander, Anaksymenes, Hekatajos. Z czasów hellenistycznych zachowały się ruiny Delfinionu (sanktuarium Apollina), licznych portyków, gimnazjonu, teatru (na 25 tys. widzów), dwóch agor, z czasów rzym. pozostałości świątyń i term; zrekonstruowana brama płd. agory znajduje się w Pergamon Museum w Berlinie.
GRECJI ARCHEOLOGIA, JONIA, TURECKA SZTUKA, DIDYMA, HIPPODAMOS, NAUKRATIS, PERSKIE WOJNY, HYPETRALNA ŚWIĄTYNIA, OLBIA, TURCJA
- NIMFEUM, nymphaíon
- GRECJI STAROŻYTNEJ SZTUKA, twórczość artystyczna...
- JONIA, Ionia