miasto obwodowe w Rosji, nad rz. Wielika; jeden z najstarszych ośr. miejskich Rusi (pierwsza wzmianka z 903); centrum handlu między nadbałtyckimi miastami Hanzy a Rusią; XI i XII w. pod protektoratem księstwa Nowogrodu; 1240 zajęty przez Krzyżaków, od 1348 niezależna republika miejska (ok. 60 tys. mieszk.); 1510 przyłączony do księstwa moskiewskiego, 1571 splądrowany przez Iwana Groźnego, 1581 oblegany przez Stefana Batorego i 1615 przez Szwedów; podczas II woj. świat. zniszczony; 208 tys. mieszk. (2000); przem. lniarski, spoż., metalowy; liczne zabytki.
WIELIKA, OLGIERD, NOWOGRÓD WIELKI, JAM ZAPOLSKI, NOWOGRODZKA REPUBLIKA
- Radziwiłł Krzysztof Mikołaj, zw. Piorunem, (1547-1603)
- WASYL III, (1479-1533)
- Stefan Batory, (1533-1586)