1845-1936 Tyflis
stolica Gruzji, miasto położone na obu brzegach rz. Kury, na dł. ok. 27 km, tarasowato na wys. 406-522 m; w IV w. ośr. handlu na szlaku Europa-Azja; w VI w. stol. państwa wschodniogruzińskiego; 737 zajęte przez Arabów; w IX-XI w. w ręku Persów i Seldżuków; 1122 wyzwolona stol. zjednoczonej Gruzji - ośr. kultury, rzemiosła i handlu; 1387 podbite przez Timura, w XV w. przez Persów, z pocz. XVII w. przez Turków, 1799 przez Rosję i 1801 do niej włączone z Gruzją wsch. (Kachetia) jako stol. guberni; od 1872 kolej; II 1917 siedziba Rządu Tymczasowego, po rewolucji październikowej - gruzińskiego Sejmu Zakaukaskiego; V 1918-II 1921 stol. niepodległej Gruzji, zajęta przez bolszewików i do 1991 stol. Gruzińskiej SRR (do 1936 także Zakaukaskiej Federacyjnej SRR). 1,1 mln mieszk., zespół miejski 1,4 mln mieszk. (2004); przem. maszynowy, elektrotechn. środków transportu (elektrowozy), spoż. (winiarski, herbaciany i in.), włókienniczy, skórzany, drzewny; metro (1966); węzeł drogowo-kolejowy; lotnisko; Gruzińska Akademia Nauk; uniw. (od 1918) i 10 szkół wyższych; biblioteka narodowa (1846); muzea; ogrody: botaniczny, zoologiczny; ruiny twierdzy (fragmenty z IV w., inne z XVI-XVII w.); katedra z VI-VII w. (przebudowana w średniowieczu i 1710), bazylika z VI-XIII w., kościół z XIII w., pałac z XIII w. (obecnie muzeum), budowle klasycystyczne z XIX w.
- Tbilisi, stolica Gruzji, ok. 1,3...
- ŻUKOWSKI, Piotr M. (1888-1975)
- ZAKAUKASKI KOMISARIAT, antybolszewicki rząd...