miasto w płn.-zach. Niemczech (kraj związkowy Dolna Saksonia), port nad zat. Jade; od 2. poł. XIX w. port wojenny, od 1911 miasto; podczas II woj. świat. baza niem. marynarki wojennej; połowa IV - początek V 1945 walki pol. Pierwszej Dywizji Pancernej gen. S. Maczka, która 6 V zajęła miasto z 34 tys. żołnierzy niem., 3 krążownikami, 18 okrętami podwodnymi i ok. 200 innymi okrętami wojennymi; 84 tys. mieszk. (2003); ważny port handlowy (przeładunek m.in. ropy naft.), połączenie rurociągami z rafineriami w Zagłębiu Ruhry, Hamburgu i Wesseling oraz kanałem Ems-Jade z portem Emden; przem. stoczniowy, chem., precyzyjny; baza marynarki wojennej; rafinacja ropy naft.; rybołówstwo; inst. nauk., wyższe szkoły, muzea.
PIERWSZA DYWIZJA PANCERNA, NADRENIA PÓŁNOCNA-WESTFALIA, OLDENBURG, SAKSONIA DOLNA, EMS-JADE KANAŁ
- NICOLAI, Jürgen (ur. 1925)
- WESSELING, miasto w zach. części...
- Pierwsza Dywizja Pancerna, jednostka Polskich Sił...