Reklama

KUWEJT

Al-Kuwajt, Daulat al-Kuwajt, Emirat Kuwejtu

Reklama

państwo w płd.-zach. Azji, na Płw. Arabskim, nad Zatoką Perską; graniczy od północy i zachodu z Irakiem, od płd. wsch. z Arabią Saudyjską; pow. 17 818 km2; 2,7 mln mieszk. (2005); stolica Kuwejt 38 tys. mieszk, 1,1 mln. w zespole miejskim; gł. miasta: As-Salimija, Hawalli, Al-Dżahra, Al-Farauwija; język urzędowy: arabski, nadto angielski; jednostka monetarna: 1 dinar kuwejcki = 10 dirhamów = 1000 filów; PKB na 1 mieszk. 22 470 dol. (2005).

LUDNOŚĆ. Skład etniczny: 43% Kuwejtczyków, 37% innych Arabów, 20% Azjatów, gł. Irańczyków, Hindusów i Pakistańczyków, 120 tys. Beduinów; gęstość zaludnienia 135 osób/km2; w miastach zamieszkuje 96% ludności; przeciętna dł. życia: mężczyźni – 75 lat, kobiety – 79 lat; wyznania: 90% muzułmanie (63% sunnici, 27% szyici), 8% chrześcijanie, 2% hinduiści.

USTRÓJ. Dziedziczna monarchia konstytucyjna (emirat) od 1962; parlament jednoizbowy: Zgromadzenie Narodowe - 50 członków na 4-letnią kadencję; prawo wyborcze przysługuje obywatelom powyżej 21 lat, za wyjątkiem mężczyzn odbywających służbę w wojsku, oraz osób naturalizowanych wcześniej niż przed 30 laty; głowa państwa emir Szejk Sabah al-Ahmad al-Dżabir as-Sabah; kluczowe resorty w rękach członków rodziny królewskiej; partie polityczne w Kuwejcie są nielegalne, choć ugrupowania polityczne pełnią de facto tą rolę, organizując członków parlamentu w frakcje; kraj dzieli się na 6 guberni.

WARUNKI NATURALNE. Ukształtowanie powierzchni nizinne, pustynne, klimat zwrotnikowy suchy; średnia temp. stycznia 12oC, lipca 32oC; roczny opad do 100 mm; brak stałych rzek; nieliczne oazy.

GOSPODARKA. Jeden z najbogatszych krajów świata dzięki eksploatowanym zasobom ropy naft. i gazu ziemnego, pokryty gęstą siecią ropociągów, rafinerii, z najw. portem naft. świata Mina al-Ahmadi; rozwinięty przem. chemiczny, cementowy, szklarski, papierniczy, materiałów budowlanych; w oazach uprawa zbóż, palmy daktylowej, drzew owocowych; koczownicza hodowla wielbłądów, ponadto owiec i kóz; połów ryb i pereł; znaczne nakłady na zakłady odsalania wody morskiej; gęsta sieć drogowa, międzynar. port lotniczy w stolicy; liczne banki i instytucje handlowe; znacząca ilość zagranicznych ekspertów obsługujących przemysł oraz robotników-cudzoziemców z Azji Płd.-Wsch. podlegających dyskryminacji rasowej.

HISTORIA. W XVI w. baza handlowa Portugalii; od 1756 terytorium rządzone przez arabską dynastię as-Sabah; równolegle stały wzrost wpływów W. Brytanii, która 1793 przeniosła tu siedzibę ang. Kompanii Wschodnioindyjskiej; XIX w. pod wpływem wahabitów zacieśnienie stosunków z Turcją; 1871 szejk K. uznaje zwierzchność Turcji i otrzymuje tytuł kajkamana K. z ramienia Wysokiej Porty; początek XX w. przynosi ponowny wzrost wpływów brytyjskich, zwieńczony 1914 ogłoszeniem formalnego protektoratu bryt. nad K.; 1922 układ z Arabią Saudyjską o utworzeniu strefy neutralnej na granicy z K.; 1934 koncesje na poszukiwanie ropy naft. (m.in. dla British Petroleum Company i amer. Gulf Oil Corporation); 1938 odkrycie złóż; 1946 początek wydobycia na skalę przemysłową; 1957 odkrycie nowych złóż w strefie przybrzeżnej przez Arabian Oil Company (z udziałem kapitału jap.); 1961 ogłoszenie niepodległości, traktat z W. Brytanią o przyjaźni i pomocy wojskowej; 1962 konstytucja, przyjęcie do Ligi Państw Arabskich i ONZ, ogłoszenie roszczeń terytorialnych Iraku, kwestionującego prawo K. do suwerenności; 1967 w wojnie arabsko-izraelskiej po stronie państw arabskich; 1977 po śmierci emira as-Sabaha jego następca as-Sabah al-Ahmed zapowiada demokratyzację życia społ.-polit.; 1980-88 sojusznik Iraku w jego wojnie z Iranem; 1990 inwazja Iraku na K., zajęcie stolicy; 1991 zbrojna interwencja wojsk ONZ (gł. USA i państw zach. Europy) pn. operacja doprowadza do klęski militarnej Iraku, który wycofując się z zajętych terenów podpala ok. 700 szybów ropy naftowej i niszczy 60% zakładów petrochemicznych; 1992 szybkie usuwanie zniszczeń wojennych, postępująca islamizacja kraju w wyniku zwycięstwa wyborczego opozycji muzułmańskiej; wydalenie ok. 300 tys. Palestyńczyków jako kolaborantów (OWP sympatyzowała z Irakiem); 1993 dzienne wydobycie ropy naftowej przekracza poziom sprzed wojny; w tymże roku przyznanie K. w ramach rekompensaty za straty wojenne: 5 irackich pól naftowych koło Rumajli, 5 przedsiębiorstw rolnych o pow. 30 km2 oraz części m. portowego Um Kasr (wytyczenie nowej granicy nie aprobowane przez Irak, który wielokrotnie ją naruszał); w drugiej połowie lat 90. poważne nakłady na zbrojenia, islamizacja życia publicznego z wolna pomniejszana (m.in. dopuszczenie kobiet do zajmowania wysokich stanowisk, prowadzenia aut, wykładania na uczelniach, udziału w wyborach lokalnych); aktywna działalność w Lidze Arabskiej; w 2003 Kuwejt postanowił wesprzeć amerykańską interwencję w Iraku, zezwalając na rozpoczęcie operacji z jego terytorium; V 2005 zmieniono prawo wyborcze przyznając kobietom prawo głosu, w VI 2005 do rządu Szejka Sabaha al–Ahmada as-Sabaha weszła pierwsza kobieta - Massouma al-Mubarak; po śmierci emira Dżabira w I 2006 na tronie zasiadł jego kuzyn Szejk Saad al-Abdullah al-Sabah, który został zdetronizowany po 9 dniach ze względu na zły stan zdrowia, jego następcą został brat zmarłego emira Szejk Sabah al-Ahmad al-Dżabir as-Sabah, który od VII 2003 pełnił funkcję premiera (de facto główna postać na scenie politycznej od ponad 20 lat); nowym premierem został w II 2006 Nasir al-Muhammad al-Ahmad as-Sabah; IV 2006 w lokalnych wyborach uzupełniających po raz pierwszy uczestniczyły kobiety; toczona w parlamencie debata dotycząca zmniejszenia ilości okręgów wyborczych (rząd proponuje z 25 do 10, opozycja do 5), połączona z silnym sprzeciwem opozycji wobec premiera doprowadziła do rozwiązania w V 2006 parlamentu przez emira; wybory w VI 2006 wygrała reformatorska opozycja zdobywając 33 miejsca w 50-osobowym parlamencie; III 2007 dymisja rządu, na czele nowego gabinetu, w którego skład weszły dwie kobiety, stanął siostrzeniec emira Nasser al-Sabah; III 2008 emir rozwiązuje zdominowany przez opozycję parlament; V 2008 wybory parlamentarne wygrywają muzułmańscy konserwatyści zdobywając 24 z 50 miejsc, premierem pozostaje Nasser al-Sabah.

Powiązane hasła:

ORGANIZACJA KRAJÓW EKSPORTUJĄCYCH ROPĘ NAFTOWĄ, SADDAM, LIGA ARABSKA, DŻABIR, PUSTYNNA BURZA, KUWEJT, ARABIA SAUDYJSKA, DAULAT AL-KUWAJT, JORDANIA, SZU’AJBA

Podobne hasła:

Encyklopedia Internautica
Reklama
Reklama
Reklama