przedsiębiorstwa, których przedmiotem działania są operacje pieniężne o charakterze biernym, czynnym lub usługowym; do najważniejszych operacji biernych polegających na gromadzeniu środków pieniężnych przez zaciąganie zobowiązań należą: przyjmowanie od klientów wkładów, emisja biletów bankowych, obligacji i innych papierów wartościowych oraz zaciąganie pożyczek z innych banków; środki pieniężne nagromadzone w wyniku operacji biernych oraz kapitał własny stanowią podstawę operacji czynnych, polegających na udzielaniu kredytów; do operacji usługowych zalicza się czynności wykonywane przez banki na rachunek i zlecenie ich klientów. Dochodami własnymi banków są wpływy z odsetek udzielanych przez bank kredytów oraz z pobieranych od klientów opłat i prowizji za dokonywane usługi. Wielkie możliwości rozwoju zyskały banki w gospodarce rynkowej, w której stosunki towarowo-pieniężne obejmują niemal całokształt życia gospodarczego; banki stały się więc instytucjami handlującymi kapitałem pieniężnym i pośredniczącymi między wierzycielami a dłużnikami; spełniają poza tym funkcję ośrodków rozliczeniowych w skali krajowej i międzynar. Współcześnie rodzą się coraz to ściślejsze formy powiązań b. z przedsiębiorstwami przem., polegające gł. na tworzeniu nowych podmiotów gospodarczych, zwykle w formie spółek akcyjnych, skupywaniu przez banki akcji przedsiębiorstw i uzyskiwaniu w ten sposób dodatkowych dochodów i kontroli nad ich działalnością. W Polsce b. mogą występować w formie spółki akcyjnej lub b. spółdzielczego. Założycielami b. mogą być tak osoby prawne, jak i fizyczne; kapitał założycielski banku nie może być mniejszy od równowartości 5 mln euro; wyróżnia się m.in. B. EMISYJNE (centralne), których gł. zadaniem jest emisja banknotów (ob. w większości państw istnieje tylko jeden bank emisyjny z wyjątkiem USA), 1) regulowanie obiegu gotówkowego i pieniądza kredytowego, a przez to czuwanie nad równowagą bilansu płatniczego; 2) obsługa kasowa aparatu państwowego, w tym także długu publicznego; 3) nadzór nad innymi instytucjami finansowymi, zwłaszcza nad b. komercyjnymi; 4) wykonywanie zadań organu rozliczeń międzynar.; w zależności od stopnia ingerencji państwa w gospodarkę banku emisyjnego, staje się on w mniejszym lub większym stopniu narzędziem polityki gospodarczej rządów; współcześnie większość b. emisyjnych jest instytucjami państwowymi; w Polsce taką rolę pełni Narodowy Bank Polski; B. HANDLOWE (komercyjne, depozytowe, żyrowe) reprezentujące wszystkie formy własności: prywatne, państwowe i spółdzielcze; udzielają krótkoterminowego kredytu obrotowego, inwestycyjnego i konsumpcyjnego, przyjmują depozyty i oszczędności od klientów, udzielają przedsiębiorstwom kredytów ze środków otrzymanych w formie wkładów; B. HIPOTECZNE - instytucje wyspecjalizowane w udzielaniu kredytów hipotecznych oraz posiadające status zapewniający pożyczkodawcom specjalne formy zabezpieczeń dokonywanych w formie hipoteki na nieruchomości; B. KOMUNALNE - zakładane najczęściej przez samorządy miejskie, gromadzą środki niezbędne dla finansowania inwestycji komunalnych; B. INWESTYCYJNE - zwykle duże banki organizujące emisje papierów wartościowych, zwłaszcza akcji; b.i. wykształciły się w XIX w. z wyspecjalizowanych przedsiębiorstw pełniących funkcję pośrednika na rynku papierów wartościowych; stopniowo b.i. przejęły kompleksową obsługę przedsiębiorstw na rynku kapitałowym; SPÓŁDZIELNIE KREDYTOWE I KASY OSZCZĘDNOŚCIOWE - przyjmują wkłady od swych członków i z nagromadzonych środków udzielają im pożyczek. Oprócz wymienionych istnieją także instytucje kredytowe udzielające krótkoterminowych pożyczek pod zastaw ruchomości (lombardy); B. MIĘDZYNARODOWE - instytucje finansowe zakładane na mocy międzypaństwowych porozumień, w celu realizacji wielorakich działań finansowych; pierwsze b. międzynar. powstały w latach 30. XX wieku (1930 - Bank Rozrachunków Międzynarodowych, 1945 - Międzynar. Bank Odbudowy i Rozwoju, 1963 - Bank Rozwoju, 1966 Azjat. Bank Rozwoju, 1990 Eur. Bank Odbudowy i Rozwoju oraz Międzynarodowy Fundusz Walutowy); w miarę procesu globalizacji gospodarki liczba b. międzynar. wyraźnie wzrasta; w pocz. 2006 fuzja dwóch jap. banków Tokyo-Mitsubishi i UFJ Holdings sprawiła, że powstał najw. bank na świecie (o aktywach rzędu 1,6 bln dol.), detronizując równocześnie z pozycji lidera amer. Citigroup i szwajc. UBS.
- BANKI LUDOWE, spółdzielnie oszczędnościowo-pożyczkowe...
- Europejski System Banków Centralnych, (ang. European System...
- bańka, umyć bańkę po śmietanie,...