(ok. 1900-ok. 700 p.n.e.)
we wczesnej epoce brązu, od ok. 1900 p.n.e., na ob. ziemiach pol. występuje równocześnie szereg odrębnych, choć oddziałujących na siebie kultur. Tereny płd.-wsch. (prawy brzeg Wisły po linię Narwi na płn.) zamieszkują ludy zaliczane do kultury Chłopice-Vesele, zajmujące się gł. łowiectwem i hodowlą, importujące miedź na ozdoby; tereny między Wisłą a Odrą od Karpat po Wartę pozostawały w kręgu prawdopodobnie utrzymujących się gł. z hodowli ludów kultury unietyckiej, z centrum na Morawach i Słowacji; na północ od niej (Pomorze Szczecińskie) wyróżnia się pasterską kulturę grobsko-śmiardowską, której przedstawiciele wytwarzają ozdoby z bursztynu; wreszcie ob. Pomorze Gdańskie i płn. Mazowsze to hodowcy zaliczani do kultury iwieńskiej. W wyniku rozmaitych przekształceń od ok. 1300 p.n.e. kształtował się na ziemiach pol. kompleks kultur zw. kulturą łużycką (powstały na terenie Łużyc i płd. zach. Polski, następnie znacznie rozszerzyły zasięg oddziaływania), przez pewien czas błędnie uważanych za prasłowiańskie. Ludność kultury łużyckiej zajmowała się gł. rolnictwem (uprawa zbóż, gł. pszenicy, ale także prosa, jęczmienia i owsa, ponadto maku, lnu, rzepy) używając drewnianych radeł i kopaczek z jelenich rogów, hodowała bydło i trzodę oraz owce i kozy, żyła w osadach (pod koniec epoki brązu już fortyfikowanych, jak gród w Biskupinie), w kurnych drewnianych chatach. Szczytowy okres rozwoju kultury łużyckiej to przełom epok brązu i żelaza; kres jej śląskim centrom przyniosły najazdy Scytów (przełom VI i V w. p.n.e.), natomiast w Małopolsce, Wielkopolsce i na Kujawach rozwijała się nadal do ok. 400 p.n.e.
- ODLEWNICTWO, gałąź techniki zajmująca...