etnicznie niejednolita kultura rozwijająca się w środk. okresie epoki brązu i wczesnej epoce żelaza (XIV-V w. p.n.e.; rozkwit 700-500 p.n.e.); obejmowała prawie całą Polskę, Wołyń, część Słowacji, Moraw i Czech, Saksonię i Brandenburgię, sięgała na płn. po Pomorze; jej upadek nastąpił ok. 400 p.n.e. po najeździe Scytów i zajęciu znacznej części tych terenów przez plemiona o kulturze wsch.-pomorskiej. Początkowo o jednolitym charakterze, z czasem k.ł. uległa zróżnicowaniu na strefę zach. (wpływy halsztackie, także wsch.-alpejskie i płn.-italskie) oraz strefę wsch. (kontynuacja kultury trzcinieckiej); wyłoniły się też podziały na grupy regionalne, różniące się między sobą formą grobów, ceramiki, brązów; zachowały się jednak podstawowe wspólne cechy k.ł.: obrządek pogrzebowy ciałopalny, ceramika na wysokim poziomie techn. i artyst., wyłącznie lepiona, malowana żółto lub brunatnie, z ornamentami geometrycznymi żółtym lub czerwonym, rzadziej białym lub czarnym (ornamenty te miały często charakter magiczno-kultowy, uzupełniały je niekiedy inkrustacje), plastyka gliniana (figurki ptaków, zwierząt, wózki kultowe, figurki ludzkie, np. Bogini z naczyniem w ręku z Deszczna k. Gorzowa lub figurka męska z Glinian k. Wołowa), brązowa biżuteria i ozdoby strojów, zapinki, bransolety, wisiorki, szpile) oraz paciorki szklane. Ludność k.ł. zajmowała się uprawą ziemi (4 gat. pszenicy, jęczmień, proso, żyto, rośliny strączkowe i oleiste, len) i hodowlą oraz rzemiosłem (hutnictwo, kowalstwo, brązownictwo, garncarstwo); wznoszono liczne grody, zwł. VIII-V w. p.n.e. (np. Biskupin, Wicina k. Lubska, Łubowice k. Raciborza), które były centrami władzy plemiennej i ośr. produkcyjno-wymiennymi, miały zabudowę drewnianą i zaplanowany układ przestrzenny oraz obwarowania obronne. Nazwa od Łużyc, gdzie znaleziono pierwsze cmentarzyska kultury łużyckiej.
PÓL POPIELNICOWYCH KULTURA, CIOSŁA, POLSKA. SZTUKA. POCZĄTKI, BYTYŃSKIE JEZIORO, WIĆAZ, GUBIN, WROCŁAW, PREHISTORYCZNA SZTUKA, GROBÓW SKRZYNKOWYCH KULTURA, GRÓD
- kultura łużycka, kultura archeologiczna...
- zabytki kultury polskiej, dziedzictwo tysiącletniej...
- Łużyce, mieszkańcy Łużyc:...