niem. Osttruppen
podczas II woj. świat. jednostki tworzone na okupowanych przez Niemców terytoriach ZSRR, rekrutowane spośród ludności miejscowej i byłych żołnierzy Armii Czerwonej; jesienią 1941 utworzono pierwszą formację - jednostkę kozacką majora I. Kononowa; formacje ochotnicze Tatarów i Kozaków tworzono po zajęciu przez Niemców Krymu, Donu i Kubania, i kierowano do walki na froncie; w republikach bałtyckich formowane 1943-44 jednostki podlegały Wehrmachtowi i SS; z jeńców radzieckich tworzono od 1941 ROA (Russkaja oswoboditielnaja armija), która stanowiła służbę pomocniczą w jednostkach frontowych i na zapleczu (własowcy); jednostki policyjne podległe SS (np. Dywizja SS Galicja, brygada SS RONA) zwalczały partyzantkę radziecką; żołnierze w.f.W. nosili jednolite mundury ze znakami nar. na naszywkach; odpowiedzią władz ZSRR było stosowanie kary śmierci za zdradę przez powieszenie (a nie rozstrzelanie), deportacje narodowości kaukaskich, likwidacja ich autonomii i stosowanie zasady odpowiedzialności zbiorowej; latem 1943 jednostki w.f.W. przerzucono do walk na froncie zach., m.in.: ROA do Francji i Włoch, RONA do pacyfikacji powstania w-wskiego, formacje kozackie do Jugosławii, ukraińskie do Austrii; po zamachu na Hitlera w.f.W. oddano do dyspozycji H. Himmlera (SS); po konferencji w Jałcie armie sojusznicze organizowały repatriację żołnierzy w.f.W., na ogół przymusową; w ZSRR traktowano ich jak zdrajców, wytaczano procesy i tracono (m.in. proces Własowa, Krasnowa).