oficjalna nazwa całości niem. sił zbrojnych III Rzeszy (bez wojsk SS - Waffen SS), obowiązująca od marca 1935; w odróżnieniu od wcześniejszej Reichswehry (liczącej 100 tys. żołnierzy armii zawodowo-kadrowej) W. powstał na mocy ustawy o powszechnym obowiązku służby wojskowej, zwiększającej liczebność armii niem. do 500 tys. żołnierzy, co było jawnym pogwałceniem traktatu wersalskiego (1939 liczył już 3,7 mln żołnierzy, 1944 - 13 mln); W. dzielił się na trzy rodzaje sił zbrojnych: wojska lądowe (Heer), lotnicze (Luftwaffe) i morskie (Kriegsmarine); dowódcy: 1935-38 W. von Blomberg, 1938-45 A. Hitler, IV-V 1945 K. Dönitz, szef sztabu 1938-45 W. Keitel; od objęcia dowództwa przez Hitlera W. uległ ideologizacji, w początkach II woj. świat. realizował doktrynę Blitzkriegu (wojny błyskawicznej), w trakcie wojny współpracował z formacjami SS, gestapo, prowadził obozy koncentracyjne, zwł. dla jeńców ze Wschodu, dokonał masowych zbrodni wojennych na jeńcach wojsk. i ludności cywilnej krajów okupowanych; pod koniec wojny przyjął taktykę "spalonej ziemi", nie szczędząc własnej ludności; lojalność wobec Hitlera sprawiła, że zamach C. von Stauffenberga (20 VII 1944) zyskał wśród kadry W. mocno ograniczone poparcie; łączne straty W. podczas II woj. świat. wyniosły ok. 4 mln żołnierzy; sądzony przed Międzynar. Trybunałem Wojsk. w Norymberdze (na śmierć skazano H. Göringa - jeszcze przed popełnieniem samobójstwa, W. Keitla i A. Jodla; A. Dönitz i E. Raeder otrzymali kary więzienia) oraz przez sądy państw koalicji antyhitlerowskiej (wyroki śmierci otrzymało 2 feldmarszałków, 32 gen. wojsk lądowych, 4 Luftwaffe); przed procesami samobójstwo popełniło 64 gen. wojsk lądowych, 11 admirałów i 16 gen. Luftwaffe.
- Wehrmacht, nazwa sił zbrojnych...
- POLNISCHE WEHRMACHT, .
- POLSKA SIŁA ZBROJNA, niem. Polnische Wehrmacht...