hrabia (1788-1879)
generał, zwolennik pracy organicznej, działacz gospodarczy i kult. w Poznańskiem; uczestnik kampanii napoleońskich; 1818-19 przebywał w Anglii, gdzie zdobył wiedzę w zakresie rolnictwa i leśnictwa, którą spożytkował po powrocie do kraju; 1827 czł. sejmu prowincjonalnego Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1830 jego wicemarszałek); uczestnik powstania listopadowego (walki pod Grochowem i na Litwie, 1831 dowódca wojsk litewskich); pod koniec powstania przeszedł z korpusem Giełguda granicę Prus; po uwolnieniu z więzienia pruskiego podjął współpracę z K. Marcinkowskim, szerząc wiedzę rolniczą i prowadząc wzorcowe gospodarstwo w Turwi; finansował i współfinansował wiele pol. przedsięwzięć gospodarczych i kult. (m.in. 1843-65 wydawanie "Przeglądu Poznańskiego");1852-56 poseł do parlamentu Prus, prezes Koła Pol.; od 1854 dożywotni czł. pruskiej Izby Panów; autor podręcznika O rolnictwie oraz Pamiętników.
OCHRONA KRAJOBRAZU, PLATER, ZADRZEWIENIA, TUREW, WROTNOWSKI
- DEZYDERIUSZ, Pochodzenia łacińskiego,...