(ok. 1595-1657)
ukraiński bohater nar., hetman kozacki, przywódca powstania 1648-49 na Ukrainie; wykorzystując niezadowolenie Kozaków z dotyczących ich uregulowań prawnych wzniecił antypolskie powstanie na Siczy; zwyciężył wojska koronne pod Żółtymi Wodami, Korsuniem i Piławcami, docierając pod Lwów i Zamość; po nieudanych układach z Janem Kazimierzem obległ Zbaraż; 1649 po przegranej bitwie pod Zborowem zawarł ugodę, która nie zadowoliła mas chłopskich, doprowadzając do rozszerzenia rebelii na Ukrainę i Podole; 1651 po klęsce pod Beresteczkiem zawarł rozejm z Polską w Białej Cerkwi, a 1653 po bitwie pod Żwańcem - ugodę żwaniecką; 1653 zerwał sojusz z Turcją i zwrócił się o pomoc do Moskwy; 1654 na mocy układu w Perejasławiu doszło do połączenia Ukrainy z Moskwą.
TETERA, RADZIWIŁŁ, POLSKA. HISTORIA. PANOWANIE ZYGMUNTA III WAZY, ZBARAŻ, KUDAK, WIŚNIOWIECKI, BracŁaw, POTOCKI, ZASŁAW, SABATAJ