Walezy, Walezjusz (1494-1547)
król Francji od 1515; zdobył Mediolan i 1515 po zwycięstwie nad Szwajcarami pod Merignano podjął starania o koronę cesarską, co wywołało 38-letni konflikt zbrojny z domem habsburskim: 4 wojny, przerywane krótkotrwałymi okresami pokoju, toczone przeciw Karolowi V, który 1525 pobił F. pod Pawią, wziął do niewoli i wymusił warunki pokojowe; ostatecznie po pokoju w Crépy (1544) przy Francji pozostała Burgundia, przy Karolu posiadłości włoskie; podczas swego panowania F. doprowadził do inkorporacji Bretanii i Sabaudii, wzmocnił władzę królewską, uczynił francuski językiem urzędowym (w miejsce łaciny), wspierał artystów i filozofów (m.in. sprowadził Leonarda da Vinci do prac na zamku Amboise), utworzył zalążek Collge de France, bibliotekę królewską, katedry języków na Sorbonie; wybudował zamki-pałace Chambord, Blois, Fontainebleau; jako człowiek był okrutny, niestały, despotyczny, ale rycerski: Wszystko stracone prócz honoru! - napisał w liście do matki z hiszpańskiej niewoli.
- FRANCISZEK, Pochodzenia germańsko-romańskiego,...
- JOANNA, Żeńska forma imienia...
- MAŁGORZATA, Pochodzenia greckiego,...