autor , prawnik, jeden z przywódców amerykańskich okresu wojny o niepodległość, 1801-09 prezydent; 1774 zakwestionował prawo brytyjskiego parlamentu do stanowienia ustaw w koloniach amerykańskich; uznał, że więź z Anglią istnieje jedynie poprzez wspólnego króla. Jako reprezentant Wirginii uczestniczył w Kongresie Kontynentalnym (od 1775), zainicjował ustawy o wolności i równości wyznań oraz zakazie sprowadzania do Wirginii murzyńskich niewolników; 1790 sekretarz stanu w rządzie Waszyngtona (zapoczątkował politykę neutralności USA i unikania sojuszów z państwami europejskimi); 1796 wiceprezydent. W wyborach prezydenckich 1800 roku zwyciężył niewielką ilością głosów, w 1804 odniósł już zdecydowane zwycięstwo. Za jego prezydentury wykupiono (od Francji) Luizjanę, nawiązano stosunki dyplomatyczne z Rosją, wprowadzono w całym kraju zakaz przywozu niewolników, ograniczono politykę centralistyczną w administracji i sądownictwie; próby wprowadzenia embarga na handel z Francją i Anglią wywołały ostre protesty przemysłowców z północnych stanów. 1809 wycofał się z życia politycznego; swe działania skupił na nauce i sztuce. 1797-1815 był przewodniczącym Amerykańskego Towarzystwa Filozoficznego, 1819 założycielem uniwersytetu stanu Wirginia (otwartego 1825 w Charlottesville); pozostawił znaczną spuściznę piśmienniczą, był także uzdolnionym architektem, przedstawicielem palladiańskiego klasycyzmu; zaprojektował własny dom Monticello w Albemarle Country, z kolumnowymi portykami, dużym dziedzińcem i oktogonalnymi pawilonami w narożach, gmach kapitolu stanu Wirginia w Richmond (stał się wzorem budowli publicznej w USA), projekt nowego Kapitolu w Waszyngtonie (ukończony przez B.H. Latrobe'a, spalony 1814). Cieszył się ogromnym autorytetem, miał duży wpływ na współczesnych; uważany za ideologa Partii Demokratycznej, do dziś jest otaczany czcią jako jedna z najwybitniejszych postaci w historii USA.
