(1310-70)
król Polski od 1333, ostatni z dyn. Piastów, syn Władysława Łokietka. Wybitny polityk, arbiter sporów międzynar., dbał o rozwój gospodarki i stworzył system obronny kraju (zbudował blisko 50 zamków). W 1333 zrzekł się na rzecz Czech praw do zhołdowanych przez króla czes. księstw śląskich; ostatecznie ze Śląska zrezygnował po 3-letniej wojnie z Czechami zakończonej pokojem w Namysłowie w 1348. W 1335 podczas I zjazdu w Wyszehradzie (Węgry) uzyskał rezygnację króla czes. Jana Luksemburskiego z roszczeń do korony pol. Na II zjeździe w Wyszehradzie (1339) z Karolem Robertem, K. W. ustalił na wypadek swej bezpotomnej śmierci przekazanie tronu w Polsce Andegawenom w zamian za pomoc węg. przeciw Krzyżakom i poparcie w opanowaniu Rusi Halicko-Włodzimierskiej. Na mocy pokoju w Kaliszu (1343) zawartego z Krzyżakami odzyskał Kujawy i ziemię dobrzyńską uznając prawa Krzyżaków do ziemi chełmińskiej, michałowskiej i Pomorza Gdańskiego. Przyłączył do Polski Ruś Halicko-Włodzimierską (1349-52); zhołdował m.in. Mazowsze, Podole oraz grody nadnoteckie Santok i Drezdenko. Wydał zbiory praw dla Małopolski (tzw. Statut wiślicki) i dla Wielkopolski (tzw. Statut piotrkowski), określane też jako statuty Kazimierza Wielkiego bądź statuty wiślicko-piotrkowskie. Wydał przywileje dla Żydów. Popierał i chronił interesy ekon. mieszczaństwa i chłopów. Zreformował skarb. Założył Akademię Krakowską.