książę (1696-1775)
syn Kazimierza, kasztelan wileński, podkanclerzy, a później kanclerz litewski, od 1772 przywódca polityczny Familii; początkowo zwolennik Augusta II , potem Stanisława Leszczyńskiego; na sejmach 1744-50 usiłował wprowadzić program reform Rzeczypospolitej; 1764 z pomocą wojsk rosyjskich zawiązał w Wilnie generalną konfederację przeciw K. Radziwiłłowi i złamał jego potęgę; początkowo zwolennik Stanisława Augusta Poniatowskiego i jeden z najbliższych doradców króla; przeciwstawił się jednak jego próbom tworzenia stronnictwa politycznego, niezależnego od Familii.
WOLNOMULARSTWO W POLSCE, CZARTORYSKI August
- FAMILIA, nazwa wpływowego stronnictwa...