ustrój polit. licznych miast-państw w starożytnej Grecji i republikańskiego Rzymu; najw. organem władzy było zgromadzenie wszystkich wolnych obywateli (niewolnicy i kobiety nie posiadali praw polit.) lub ich przedstawicieli (np. rzymski Senat); podwaliny d.a. stworzył 594 p.n.e. Solon, uwalniając chłopów od długów i dzieląc ludność na klasy majątkowe; reforma Klejstenesa 510 p.n.e. podważyła stary ustrój rodowy i pozbawiła politycznego znaczenia rody arystokratyczne; największy rozkwit d.a. osiągnęła w Atenach za czasów Peryklesa: rządziło składające się z ogółu obywateli Zgromadzenie Ludowe, które wybierało 500-osobową Radę zarządzającą państwem; wprowadzono zasadę obsadzania urzędów na drodze losowania lub wyborów, wynagradzanie obywateli za sprawowanie funkcji publicznych (co umożliwiało udział we władzy ubogich mieszkańców), sądy skorupkowe decydujące o wypędzeniu z miasta obywateli zagrażających demokratycznemu ustrojowi (w praktyce sądy często służyły prywatnym rozgrywkom) oraz równość w dostępie do dóbr kultury (m.in. państwo opłacało biedniejszym obywatelom wstęp do teatru).
- demokracja, (gr. dmos - lud, krtos...
- TYRANIA, w miastach-państwach...
- IRLANDIA, irl. Éire, ang. Ireland...