Reklama

HOMER

(IX/VIII w. p.n.e.?)

Reklama

na wpół legendarny ślepy śpiewak grecki (aojdos), którego rzeczywiste istnienie bywało przez niektórych badaczy starożytności kwestionowane; wg tradycji twórca dwóch najstarszych arcydzieł lit. europejskiej: eposów Iliada i Odyseja, stanowiących - obok Biblii - korzenie kultury śródziemnomorskiej. Miał pochodzić z Chios w Azji Mniejszej, u której płn. wybrzeży leżał Ilion (Troja); jego oblężenia dotyczą obydwa dzieła H. Starożytni nie mieli wątpliwości, że genialny poeta istniał (jego imię - Homer - znaczy "ślepiec" lub "zakładnik"), przekazywali liczne legendy związane z jego biografią, świadczące o boskim pochodzeniu twórcy. Siedem miast greckich uznawało się za miejsca urodzenia H.: Itaka, Smyrna, Pylos, Argos, Kolofon, Chios i Ateny, co świadczy o rozwiniętym w starożytności kulcie poety. Obydwa eposy w ich obecnej postaci zostały zredagowane pod koniec VI w. p.n.e.; w II w. p.n.e. pojawiły się natomiast wątpliwości - jako rezultat dostrzegalnych różnic między Iliadą i Odyseją oraz licznych niezgodności w zakresie faktografii, nazewnictwa - czy autorem eposów jest jeden twórca (zwolenników tezy o dwóch twórcach nazywano "chorizontes", czyli "rozdzielającymi"). W czasach nowożytnych dopiero powstała tzw. kwestia homerowa - czyli spór o to, czy eposy przypisywane H. są dziełem oryginalnym, czy też przetworzeniem wcześniej znanego materiału narracyjnego opartego na mitach skomponowanych przez kilku, a może nawet kilkunastu niezależnych śpiewaków - aojdów. Początek sporu datuje się na XVIII w. (d'Aubignac, G. Vico, R. Bentley); jego pogłębienie przyniosły tezy Niemca F.A. Wolfa (1795), kwestionujące istnienie H. w oparciu o fakt, iż w epoce H. nie znano pisma, a jeden człowiek nie byłby w stanie stworzyć ustnych dzieł o takich rozmiarach (Iliada - 15 tys., Odyseja - 12 tys. wersów); tak olbrzymie dzieła w przekazie ustnym nie znalazłyby odbiorców, co oznacza, że musiały powstawać w piśmie - czyli znacznie później; zauważane już przez starożytnych niezgodności przekonują o istnieniu kilku autorów eposów. Mimo rozwinięcia w XIX i XX w. precyzyjnych narzędzi filologicznych (m.in. tzw. stylometrii opartej na podstawach matematycznych) sporu o H. nie rozstrzygnięto do dziś; spowodował on jednak wielkie zainteresowanie dziełami i ich szerokim kontekstem (historycznym, antropologicznym, językoznawczym), w czym dopomógł m.in. XIX-wieczny i XX-wieczny rozwój archeologii śródziemnomorskiej. W nauce współczesnej dominuje pogląd tzw. unitarystyczny, zakładający integralność obu eposów (kompozycyjną i stylistyczną), a tym samym dopuszczający rzeczywiste istnienie ich twórcy. H. wywarł wielki wpływ na lit. starożytnej Grecji i Rzymu, a także na lit. nowożytną. Oryginały i Odysei były znane we Włoszech od XV w., na języki zachodnioeuropejskie tłumaczono je od XVII w.; pierwsze pełne tłumaczenia pol. pochodzą z XVIII w. (m.in. F.X. Dmochowski).

Powiązane hasła:

TYRTAJOS, GRECJI STAROŻYTNEJ RELIGIA, ENEIDA, TROJAŃCZYCY, PYLOS, TROADA, ILIADA, ŚPIEW, PATROKLES, ZENODOT Z EFEZU

Podobne hasła:

  • Homer, epicka twórczość Homera,...
  • Homer, (VIII w. p.n.e.)
  • HOMER, Winslow (1836-1910)

Encyklopedia Internautica
Reklama
Reklama
Reklama