^epopeja^^
jeden z głównych gatunków epiki, dominujący aż do powstania powieści; rozbudowany utwór, przeważnie wierszem, ukazujący dzieje legendarnych lub historycznych bohaterów na tle wydarzeń przełomowych dla danej społeczności lub narodu; jego źródłem były mity, podania i baśnie, pamięć o wielkich bohaterach, wyznawane zbiorowo wartości i wierzenia religijne. E. to początkowo ludowa twórczość ustna, znana literaturom starożytnego Wschodu (Babilonia - Gilgamesz z III tysiąclecia p.n.e.; Indie - Mahabharata z IV w. p.n.e. - IV w. n.e. i Ramajana z II w. p.n.e. - II w. n.e.; Chiny - konfucjańska księga Szy-cing VI-V w. p.n.e.; Persja - Szah-name Firdausiego z 1010 w. n.e.). Dla tradycji epiki europejskiej największe znaczenie mają starożytne eposy greckie: Iliada i Odyseja Homera. Dla e. homeryckiego charakterystyczny jest paralelizm dwóch płaszczyzn fabularnych - boskiej i ludzkiej, przy czym wielu bohaterów ulokowanych w tej drugiej strefie miało boskie pochodzenie. Cechą fabuły e. była jej epizodyczność, co prawdopodobnie wiązać należy z faktem, iż źródłem e. były pieśni epickie, z których każda stanowiła odrębną całość. Szczególną rolę odgrywał tu narrator, wyposażony we wszechwiedzę i zachowujący obiektywny dystans wobec zdarzeń. W e. przenika się patetyczny styl opowiadania z realizmem drobiazgowego opisu przedmiotu, sytuacji, wyglądu bohaterów, a także batalistyką, niezwykle i malowniczo traktowaną. W Rzymie e. uprawiali m.in. Gnejusz Newiusz (Bellum Punicum, III w. p.n.e.), Kwintus Enniusz (Annales, II w. p.n.e.), Wergiliusz (Eneida), Lukan (Farsalia). W średniowieczu pojawiły się różne postaci eposu rycerskiego (staroangielski Beowulf, cykl o królu Arturze, staroislandzkie