jedna z najstarszych w średniowiecznej Europie; ustna tradycja sięga IV w. p.n.e. (przybycie Celtów do Irlandii); w V-VI w. pojawiła się w formie pisanej, po dostosowaniu alfabetu łac. do j. irlandzkiego. Epika wczesnego średniowiecza składa się na kilka cykli, najstarszy - ulsterski - reprezentuje epopea Táin Bó Cuáilnge (Zagnanie krów z Cuáilnge); w feniańskim występują opowieści o rycerzach walczących pod wodzą Finna, najwybitniejszy utwór cyklu: Acallam Sénorech (Rozmowy starców); cykl ten jest bliski walijskim legendom o Arturze. Przetrwały utwory fantastyczno-podróżnicze, wizyjno-religijne, mityczne i in. właściwe tematom średniowiecznych literatur eur. Tworzyli je i przekazywali poeci zw. filidami, a balladową lirykę wędrujący po dworach od XII w. bardowie. Podbicie w XVII w. Irlandii przez Anglię przerwało rozwój l.i., zachowanej prawie wyłącznie w podaniach i pieśniach lud. Nowożytna l.i. w j. ang. należy do lit. ang. (np. dzieła takich pisarzy, jak W. Congreve, R.B. Sheridan, J. Swift, O. Wilde, G.B. Shaw); rozkwit z końcem XIX w. (Celtic Renaissance) objął m.in. dramaturgów; W.B. Yeats, Lady A. Gregory, G.W. Russel, J.M. Synge, S. O'Casey, skupionych wokół Abbey Theatre, gdzie podejmowano próby (P.H. Pearse) wprowadzania nowoczesnego j. irlandzkiego; w poezji czołowymi twórcami byli P.H. Pearse, Th. Mac Douagh, J.M. Plunkett, P. Colum, po nich M. O'Direáin, M. O'Cadhain; w prozie XX w. światową sławę zyskał J. Joyce, wyróżniali się L. O'Flaherty, G. Moore. 1942 zał. pismo lit. "Comhar", wytworzył się język krytycznolit. i filozoficzny (choć wciąż dominowała tzw. lit. angloirlandzka). Współczesną lit. tworzą m.in. prozaicy F. O'Faolain, M. Lavin, B. Behan (także dramaturg), poeci A. Clarke, D. Devlin, P. Kavanagh, T. Kinsella; poeci północnoirl. S. Heaney, J. Montaque, D. Dahon, M. Longley, P. Muldoon, F. Ornsby.
- WALIJSKA LITERATURA, w średniowieczu najbardziej...
- LONGLEY, Michael (ur. 1939)
- MACPHERSON, James (1736-96)