istniała początkowo w przekazach ustnych; od VIII w. mity, legendy, pieśni, modlitwy sprzed V w. zaczęto spisywać pismem chińskim ; powstały kroniki Kojiki (712), Nihongi (720), zbiór poezji Mannyōshū (2. poł. VIII w.), opisy ziem i obyczajów (fudoki). Do XII w. rozwija się lit. dworska, której gł. formą była tanka (nierymowany liryk 31-sylabowy, m.in. antologia Kokinwakashū), w prozie monogatari (specyficzne legendy, opowieści obyczajowe i hist.) Murasaki Shikibu; powstają liczne dzienniki (Tosanikki, Kagerō-nikki) i szkice zuihitsu (luźne notatki i refleksje, np. Sei Shōnagon); rozwija się także lit. pisana w jęz. chińskim. W okresie XII-XVI w. dominuje tematyka samurajska, związana z wojnami (Heike-monogatari, XIII w.); l.j. przenika pesymistyczna refleksja o nietrwałości życia (poezja tanka: Saigyō, Fujiwara Teika; pieśni renga, zuihitsu: Kamono Chōmei, Kenkō). W tym też okresie kształtuje się teatr nō, farsa, kyōgen, proza popularna. Okres XVII w. -1868 bywa określany epoką lit. mieszczańskiej; rozwinęły się w nim utwory prozą o treści przygodowej, fantastycznej, erotycznej, obyczajowej, humorystycznej (Ihara Saikaku, Ueda Akinari, Shikitei Samba, Jippensha Ikku, Tamenaga Shunsui, Kyokutei Bakin); w poezji z klasycznej strofy renga rozwinęła się forma haikai (Matsuo Bashō, Yosa Buson) i poezja satyryczna (senryū), powstał teatr kabuki oraz jōruri. Po 1868 w l.j. zaznacza się silny wpływ lit. europejskich (liczne przekłady i trawestacje dzieł W. Scotta, Szekspira, I.S. Turgieniewa); dążność do europeizacji zaznacza się także w powieści (Fukuzawa Yukichi); w latach 80. XIX w. pojawiły się także nowe formy poetyckie (Shintaishisho), dynamicznie rozwija się ruch wydawniczy i prasa - w tym także literacka. Następuje okres zwany japońskim romantyzmem (gł. przedstawiciele: Mori Ogai, Shimazaki Tōson, Ishikawa Takuboku, Masaoka Shiki); europeizacji przeciwstawia się w latach 90. grupa lit. Ken'yusha (Ozaki Kōyō, Kōda Rohan, Higuchi Ichiyō); od 1905 zaznacza się wpływ naturalizmu, któremu towarzyszy wyraźnie pesymistyczny, mroczny ton w lit. obrazie rzeczywistości (Kunikida Doppo, Shimazaki Tōson i in.); jego przeciwnikami byli m.in. Mori Ōgai, Natsume Sōseki, Tanizaki Jun'ichirō zaliczani do nurtu estetyzującego, a także symboliści (Kitahara Hakushū, Hagiwara Sakutarō), pisarze-idealiści z grupy Shirakaba (Mushanokōji Saneatsu, Shiga Naoya, Arishima Takeo) i neorealiści (Kikuchi Hiroshi, Akutagawa Ryūnosuke); w latach 20. pojawiły się tendencje lewicowe (Kobayashi Takiji, Tokunaga Sunao); przeciwstawiali się im zwolennicy neosensualizmu (Yokomitsu Riichi, Yasunari Kawabata) i psychologizmu (Itō Sei); znaczne ożywienie w l.j. nastąpiło po II woj. świat., kiedy doszło do konfrontacji twórczości pisarzy starszych (np. Tanizaki Jun'ichirō lub Yasunari Kawabata - lit. Nobel 1968) z utworami pisarzy młodszych (np. Dazai Osamu, Hayashi Fumiko, Takami Jun); istotną rolę w l.j. po 1945 odgrywa temat wojenny, zagadnienie odpowiedzialności pisarza za zagładę wartości ludzkich, pytania o funkcję sztuki w cywilizacji postindustrialnej (Umezaki Haruo, Ooka Shōhei, Noma Hiroshi, Miyamoto Yuriko, Ibuse Masuji); znaczną popularność zdobyły powieści historyczne, często o wątkach przygodowo-romansowych (Yoshikawa Eiji), obyczajowe i sensacyjne; Japonia jest krajem o wielkiej liczbie wydawnictw książkowych i gazetowych, ukazują się liczne pisma lit. oraz dodatki lit. do wielkich dzienników; obok lit. obiegu popularnego rozwija się twórczość awangardowa (m.in. eksperymenty w zakresie poezji konkretnej), która jednak często sięga po zapomniane już formy tradycyjne (m.in. w teatrze); pisarze japońscy zdobywają sławę międzynarodową (Abe Kōbō, Ōe Kenzaburō - lit. Nobel 1994), także jako twórcy scenariuszy filmowych.
- KOREAŃSKA LITERATURA, początkowo dominowały...
- japoński erotyzm, sztuka erotyczna Japonii...
- INDONEZJI I MALAJSKA LITERATURA, literatura tworzona w...