Reklama

TURECKA MUZYKA

zarówno świecka, jak religijna wykazuje wyraźne wpływy arabskie (system tonalny oparty na skali 24-stopniowej, być może przejętej z Persji; nieparzyste metra, niesymetryczne podziały); w muzyce religijnej ważną rolę odgrywają psalmy przewidziane na cały rok mahometański, modlitwy Proroka oraz tańce derwiszów. Cechą wyróżniającą muzykę janczarską, tzn. t.m. wojskową, jest specyficzne instrumentarium (wielkie bębny, kotły, buńczuk), które stało się znane Europejczykom w okresie tureckich inwazji; dużą popularność muzyka ta, hałaśliwa, o marszowym charakterze, zdobyła w XVIII w. (zafascynowani byli nią klasycy wiedeńscy: W.A. Mozart i L. van Beethoven); niektórzy magnaci, np. hetman J.K. Branicki w Białymstoku, utrzymywali własne kapele janczarskie; pojawiła się moda na wprowadzanie do klawesynów specjalnego rejestru imitującego brzmienie janczarskich kapel (na taki klawesyn został napisany słynny Marsz turecki Mozarta). Profesjonalna m.t. rozwijała się gł. dzięki przekazom ustnym; najwcześniejsi mistrzowie: sułtan Veled, Abdülkadir Meragi, Hatîb Zakîri Hasan Efendi; w XVII zasłynęli gł. Hafîz Post i Buhrizade Mustafa Itri; za złoty okres m.t. uchodzą lata 1718-30, zwane "okresem tulipanów": wówczas to wśród tulipanowych łąk w ogrodach sułtana odbywały się popisy poetów-pieśniarzy, którzy układali kompozycje zwane âşik; najwybitniejszym muzykiem tego okresu był Eyybi Bekir Aga, który wywarł wpływ na twórców późniejszych (Tanburî Isak, sułtan Selim III, Hacî Sâd-ullah Aga, Tanburî Mustafa Çavuş). Pod koniec lat 30. XIX w. zniesiono kapele janczarskie i rozpoczął się okres wyraźniejszych wpływów europejskich; 1828 dyrektorem kapeli sułtańskiej został Włoch J. Donizetti, brat Gaetana, który uformował zespół na kształt orkiestr zach.; jeszcze wyraźniej wpływy europejskie zaznaczyły się za sprawą ruchu kulturalnego, zwanego tanzimat (pojawił się ok. 1840); najważniejsi kompozytorzy tego nurtu to Mustafa Izzet Efendi, Dell-âl-zade Ismail Efendi, Tanburî Büyük Osman Bey; jako twórca pieśni słynął Şevki Bey); ostatnimi twórcami klasycznej m.t. byli Lemi Atli oraz Tanburî Cemil Bey. Współcz. m.t. pozostaje całkowicie pod wpływem muzyki zach.; od 1912 działa konserwatorium w Stambule, od 1936 - w Ankarze; to pierwsze prowadzi wydział klasycznej m.t.; uprawiane są również badania folkloru i dawnych zabytków muzyki narodów tureckich.

Reklama

Podobne hasła:

Encyklopedia Internautica
Reklama
Reklama
Reklama