(1770-1827)
kompozytor niem. pochodzenia flamandzkiego, jeden z klasyków wiedeńskich; uczeń J. Haydna, G. Albrechtsbergera i A. Salieriego; w młodości sławny jako pianista-wirtuoz koncertujący m.in. na arystokratycznych dworach Norymbergi, Berlina, Drezna i Pragi (m.in. na dworze księcia Karola Lichnowsky'ego - jego długoletniego protektora); rozwój kariery B. zakłóciły nasilające się od 1798 objawy głuchoty; 1818 całkowicie utracił słuch; odtąd jego twóczość będzie ustawiczną, tragiczną walką z postępującą chorobą (np. Missa solemnis napisał jako człowiek całkowicie niesłyszący). Bogata twórczość B. obejmowała kompozycje przeznaczone na fortepian solo (w tym 32 sonaty z nowatorskimi rozwiązaniami formalnymi), skrzypce i wiolonczelę solo (sonaty) oraz koncerty fortepianowe, skrzypcowe i tzw. koncert potrójny (na fortepian, skrzypce i wiolonczelę), formy kameralne (kwartety, kwintety, sekstety itd.) również na instrumenty dęte, symfonie (najbardziej znane to V zwana Symfonią Losu, VI - Pastoralna oraz IX ze słynną Odą do radości z tekstem Schillera), wielkie formy wokalno-instrumentalne, operę Fidelio, liczne pieśni i miniatury instrumentalne. Twórczość B. przypada na światopoglądowy i artystyczny przełom dwóch epok: klasycyzmu i romantyzmu; jego zasługą jest unowocześnienie formy sonaty, stworzenie koncertu symfonicznego zrywającego z tradycją stylu brillant, wzbogacenie technik wariacyjnych, rozbudowa harmoniki orkiestrowej, przełamanie barokowej polifonii w zakresie kontrapunktu; jako twórca dzieł religijnych B. odszedł zdecydowanie od wzorów barokowych opartych na schemacie kantatowym (msza C-dur, Missa solemnis, oratorium Chrystus na Górze Oliwnej). Próby twórczości operowej (Fidelio) wprawdzie nie przyniosły B. sukcesu, niemniej kilka jego uwertur (Coriolan, Imieninowa C-dur, Poświęcenie domu) stało się przełomem w traktowaniu tej formy jako samodzielnej struktury. Twórczość B. oddziałała silnie na kompozytorów romantycznych (F. Liszta, F. Mendelssohna-Bartholdy'ego, J. Brahmsa) i neoromantycznych (A. Brucknera, G. Mahlera).
BÜLOW Hans Guido, NEOKLASYCYZM, WAGNER, SCHERZO, LISZT, SYMFONIA, MOSCHELES, POLLINI, METRONOM, PICCOLO
- Beethoven Ludwig van, (1770-1827)
- Beethoven Ludwig van, (1770-1827)
- Beethoven, [ czytaj : wan B e towen],...