Carl Maria von (1786-1826)
kompozytor niem.; jego ojciec prowadził własną trupę teatralną i stale podróżował po Niemczech i Austrii; mimo że młody W. wykazywał znaczne zainteresowania muz., nie mógł się uczyć systematycznie i stale zmieniał nauczycieli (uczył się m.in. u J.M. Haydna w Salzburgu); już wtedy zajął się komponowaniem, jako kilkunastolatek wystawił ze znacznym powodzeniem swą pierwszą operę Das Waldmädchen; 1805 zostaje osobistym sekretarzem księcia Ludwiga Würtemberskiego, kontynuując działalność kompozytorską (opera Silvana, muzyka do Turandot Gozziego w przekładzie F. Schillera, wirtuozowskie kompozycje fortepianowe); od 1813 dyr. opery w Pradze; napisał wtedy kilka kompozycji chóralnych wg Liry i miecza T. Körnera (młodzież odebrała te kompozycje jako wyraz patriotycznych nastrojów i zgotowała W. entuzjastyczne przyjęcie); od 1817 dyr. Opery Niem. w Dreźnie; był to najszczęśliwszy okres życia W. - powstały wówczas najwybitniejsze utwory: opery Wolny strzelec (berlińska premiera odniosła ogromny sukces), Euryanthe, Oberon, dzieła fortepianowe, m.in. Konzertstück f-moll oraz popularne Zaproszenie do tańca); za czasów dyrekcji W. opera drezdeńska osiągnęła wysoki poziom i skutecznie konkurowała z wł. zespołami operowymi; zmarł w Londynie, dokąd udał się na premierę Oberona. Powszechnie uznaje się W. za twórcę opery romantycznej; pierwiastki typowe dla estetyki tej epoki szczególnie licznie znaleźć można w Wolnym strzelcu (krajobraz, życie myśliwskie, pojawianie się sił demonicznych; towarzyszą im odpowiednie środki instrumentacyjne i harmoniczne); zarówno ta opera, jak Oberon nawiązują do popularnej w Niemczech formy singspielu (zawierają mówione partie dialogowe); w zakresie muzyki instrumentalnej, zwł. fortepianowej W. reprezentował styl wirtuozowski, rozwinięty później przez F. Chopina; znaczną rolę odegrały również kompozycje na klarnet (koncerty f-moll i Es-dur) oraz fagot (Koncert F-dur, Andante e rondo ungarese c-moll); uznaniem do dziś cieszą się utwory lit. W. oraz jego pisma krytyczne.
OPERA, RONDO, NIEMIECKA MUZYKA, OBERON, REICHARDT