(muz.)
instrumentalna forma muzyczna znana gł. z twórczości tzw. klawesynistów franc. (F. Couperin, J.Ph. Rameau), wykorzystywana przez kompozytorów od XVIII w. jako samodzielna lub jako ostatni składnik większych cyklów (symfonia, sonata, koncert); gł. zasadą r. jest stałe powtarzanie podstawowej struktury melodycznej i rytmicznej (refren) oddzielonej formami zmiennymi (kuplet); zasada ta ujawnia się najwyraźniej w starofranc. odmianie r.; r. klasyczne miało bardziej skomplikowaną strukturę, szczególnie w sonatach (W.A. Mozart, L. van Beethoven), gdzie zależności między refrenami, występującymi po poszczególnych kupletach stawały się mniej widoczne (wprowadzanie drugiego tematu, liczne przetworzenia, zmiany tonacji); tendencje te utrzymały się w r. romantycznym (rozbudowany wstęp i koda, liczne wtręty wariacyjne, rozsuwanie kupletów lub łączenie ich w skontrastowane pod względem nastroju układy); mistrzami tej formy byli w okresie romantyzmu F. Chopin, C.M. Weber, F. Mendelssohn; w muzyce współcz. zaznacza się powrót do pierwotnej prostoty formy r., co oznacza zaniechanie intensywnej pracy tematycznej przy wykorzystaniu możliwości, jakie daje technika sonorystyczna i instrumentacja (M. Spisak, T. Baird).