nauka o muzyce; jako historia muzyki pojawiła się w XVIII w.; jako teoria - znana była od czasów starożytnych (Chiny, Egipt, Grecja), gdy włączano ją w zespół poglądów kosmologicznych, teologicznych, filozoficznych; w Grecji uprawiano także empiryczną m., próbując usystematyzować doświadczenia słuchowe w postaci zmatematyzowanej teorii (Pitagoras, Platon, Arystoteles); nauka o muzyce stanowiła jedną z siedmiu "sztuk wyzwolonych" (artes liberales), od XIII w. jako jeden ze składników facultas artium wykładano ją na uniwersytetach, silnie wiążąc z praktyką, dotyczącą zwł. tworzenia i wykonywania dzieł kościelnych; renesans zapoczątkował analizy konkretnych dzieł muz., próby tworzenia zasad kompozycji, pojawia się także refleksja czysto estetyczna; w oświeceniu do tych koncepcji wprowadzony zostaje element kulturoznawczy i historyczny, wzbogacony następnie w XIX stuleciu dzięki zainteresowaniu folklorem (J. Herder) o pierwiastki ludoznawcze; zainteresowano się także psychologią i fizjologią odbioru muzyki (T. Lipps), jego uwarunkowaniami socjologicznymi (P. Bekker), co umożliwiło gruntowną systematyzację zjawisk muzycznych. W XX w. m. jest rozbudowaną dyscypliną naukową o szerokim zapleczu badawczym i dydaktycznym, wchodzącą w związki z rozmaitymi dyscyplinami, traktowanymi jako nauki pomocnicze lub uzupełniające. Podstawowymi dziedzinami współczesnej m. są: akustyka, fizjologia słyszenia muz., psychologia muzyki (tworzenia i odbioru), historia muzyki (obejmująca wszystkie kultury muz. świata; odrębnymi nurtami są tu historia recepcji muzyki i historia oddziaływania muzyki), etnomuzykologia, teoria muzyki, socjologia muzyki, estetyka muzyczna. Jako odrębną dziedzinę m. traktuje się analizę muz. M. polska - podobnie jak m. zachodnioeuropejska - związana była początkowo gł. z praktyką wykonawczą w obrębie muzyki religijnej; pierwsze zachowane traktaty muzykologiczne pochodzą z XIII w.; w XVII w. podejmowane są próby popularyzowania wiedzy muz. (J.A. Gorczyn) i biografistyki muz. (Sz. Starowolski); pod koniec XVIII w. pojawia się zainteresowanie folklorem (H. Kołłątaj, St. Staszic), które będzie istotne dla badań muzykologicznych w XIX stuleciu (O. Kolberg); pojawi się wtedy także wiele opracowań o charakterze dydaktycznym (m.in. St. Moniuszko, F. Mirecki, K. Kurpiński); m. staje się dyscypliną uniwersytecką tuż przed I woj. świat. (1911 - w Krakowie, 1912 - we Lwowie) i z obu tych ośr. badawczych wywodzi się większość muzykologów aktywnych w dwudziestoleciu międzywojennym (H. Feicht, H. Dorabialska, Z. Lissa, S. Łobaczewska, J. Chomiński, W. Poźniak); po II woj. świat. m. rozwija się w zasadzie w dwóch ośr.: w-wskim i krakowskim; po 1956 - ważną rolę odgrywać zaczyna m. na KUL w Lublinie i Akad. Teologii Kat. w Warszawie.
- SYNKRETYZM, (muz.)
- RIEMANN, Hugo (1849-1919)
- BRISTIGER, Michał (ur. 1921)