opera
budynek teatralny przystosowany do wykonywania dzieł operowych; mianem tym określa się także instytucję i zespół, przygotowujący i realizujący wystawienie oper. Pierwsze drama per musica odgrywano w teatrach dworskich, dopiero Teatro San Cassiano, otwarty 1637 w Wenecji, był dostępny dla szerokiej publiczności; w miarę rozprzestrzeniania się nowego gatunku publiczne t.o. powstawały w większych miastach Europy (Londyn 1656, Paryż 1669, Hamburg 1671); t.o. budowane w następnych wiekach zyskiwały sławę ze względu na przeznaczenie (festiwale itp.), szczególne warunki akustyczne i techniczne lub architektoniczne, m.in.: Festspielhaus w Bayreuth (1867), Königlische Oper (obecnie Deutsche Staatsoper w Berlinie, 1742), Theatro Colón w Buenos Aires (1857), Civic Opera w Chicago (1929), Covent Garden w Londynie, La Scala w Mediolanie, Teatr Wielki w Moskwie, Metropolitan Opera w Nowym Jorku, Sydney Opera House w Sydney (1973). Do Polski pierwsze włoskie zespoły operowe sprowadził król Władysław IV (1628), od 1637 przedstawienia odbywały się w specjalnie wyposażonej sali na Zamku Królewskim w Warszawie; od 1748 - w tzw. Operalni (Opernhaus, wybudowany przez króla Augusta III); okazjonalnie wystawiano opery od XVII w. także w innych miastach: Gdańsk (1646), Wilno (1636, 1648) i stałych teatrach magnackich (wirtuozów do wł. oper utrzymywali m.in. Branicki w Białymstoku, Hieronim Radziwiłł w Białej i Słucku, Teodor Lubomirski w Krakowie w pałacu spiskim); w Teatrze Narodowym wystawiano także pol. opery (m.in. M. Kamieńskiego, J. Stefaniego), ale zespół operowy wyodrębnił się dopiero po 1830; obecnie sceny operowe w Polsce działają w Warszawie (Teatr Wielki), Poznaniu, Wrocławiu, Gdańsku, Łodzi, Miejski Teatr Muzyczny w Krakowie, Warszawska Opera Kameralna.
- WŁOSKI TEATR, z tradycji teatralnej...
- NIEMIECKI TEATR, wczesnośredniowieczne...
- TEATR WIELKI w Warszawie, reprezentacyjna scena...