(ur. 1921)
prozaik, eseista, futurolog. Po wojnie na stałe w Krakowie. Drukował na łamach prasy lit. wiersze, recenzje, felietony, debiut powieściowy Człowiek z Marsa (1946). Powieścią Astronauci (1951) rozpoczął nurt utworów fantastycznonauk., kolejne książki tego gatunku to m.in. Sezam i inne opowiadania (1954), Obłok Magellana (1955). Kosmiczne przygody opisane w utworach L. są pretekstem do socjol. i filoz. dociekań oraz pytań o istotę ludzkości. Fascynacja techniką w początkowym okresie twórczości przeradza się w nadzieje, ale także obawy wynikające z rozwoju cywilizacji. Motyw zagrożenia człowieka przez wyzwolone z jego powodu siły to temat powiastek filoz., utworów żartobliwych, stylizowanych na bajki i epos rycerski. Przykładem są opowiadania m.in.: Dzienniki gwiazdowe (1957), Bajki robotów (1964), Cyberiada (1965), Opowieści o pilocie Pirxie (1968) oraz powieści: Wizja lokalna (1982) i Pokój na ziemi (1987). Do wybitnych osiągnięć pisarza zalicza się powieści Solaris (1961) i Głos Pana (1968). Próby zgłębienia tajemnicy świata to także powieści: Pamiętnik znaleziony w wannie (1961) i Katar (1976). Inny nurt wykraczający poza tradycyjną beletrystykę to zbiory fikcyjnych recenzji Doskonała próżnia (1971) i fikcyjnych wstępów do książek Wielkość urojona (1973). Do tego nurtu nawiązuje także Prowokacja (1984) i Biblioteka XXI wieku (1986). Książki realist. to cykl Czas nieutracony (cz. 1-3, 1955) o pol. inteligencji podczas wojny oraz autobiograficzna Wysoki Zamek (1966). L. jest autorem esejów nauk., np. Dialogi (1957), Summa technologiae (1964), Filozofia przypadku (1968), Rozprawy i szkice (1975). Uchodzi za najbardziej poczytnego pol. pisarza jako autor 48 książek tłumaczonych na 40 języków. Fenomen lit. 2. poł. XX w., z łatwością porusza się w różnych dziedzinach nauki od filozofii, biologii i genetyki przez matematykę po informatykę i cybernetykę. Odznaczony Orderem Orła Białego (1996).
- Lem Stanisław, (ur. 1921)
- LEM, Stanisław (1921-2006)...
- STANISŁAW, Pochodzenia starosłowiańskiego,...