cykl 12 pieśni J. Kochanowskiego, poprzedzonych wstępem, w którym autorski podmiot określa czas, miejsce, kontekst sytuacyjny; potem kolejno wywołuje postacie - panny śpiewające o miłości, święcie po pracy, polowaniu, urokach tańca itd. Poeta łączy elementy lud. obrzędu z antyczną tradycją poezji sielankowej (Czarnolas staje się Arkadią). Szczególny rozgłos zyskała pieśń panny XII ("Wsi spokojna, wsi wesoła…"). Była cytowana, naśladowana, parodiowana. Wyznaczyła sposób opisywania uroków wiejskiego życia. Kochanowski sparafrazował w niej II epodę Horacego, pozbawiając utwór ironicznego dystansu (u Horacego pochwałę wsi obłudnie wygłasza lichwiarz). Pieśń ma kompozycję klamrową: w I strofie pochwała wsi przybiera postać pytania retorycznego, w ostatniej - wzmacniającego ją, oznajmującego. Bytowanie na wsi zostaje przeciwstawione nieuczciwemu i niebezpiecznemu światowemu życiu. Utwór ma charakter konwencjonalny: jego bohater nie mieści się w realiach XVI-wiecznej Polski (ani ziemianin, ani chłop; właściciel samowystarczalnego gospodarstwa), w rodzimym pejzażu pojawiają się mitol. faunowie. Kraina opiewana przez pannę XII to miejsce pełnej harmonii między człowiekiem a naturą (hojnie go obdarowuje) oraz między ludźmi (żona wspiera męża, skromne i cnotliwe dzieci szanują starców). Poeta stworzył w tej pieśni obraz renesansowej Arkadii - jego bohater odnajduje szczęście w codziennym życiu.
- poezja arkadyjska, typ lit. pastoralnej;...
- KOCHANOWSKI, Jan (1530-84)
- Pieśni… księgi dwoje, zbiór liryków J. Kochanowskiego,...