bukolika, idylla
główny gat. literatury pastoralnej; utwór o tematyce związanej z życiem pasterzy, rolników, rybaków, myśliwych; przybiera postać lirycznego monologu, zwykle poprzedzonego opisem lub dialogiem; może też być czystym dialogiem (ekloga), opierać się na opowiadaniu (s.) lub scenie dramatycznej (s. dramatyczna); gat. ukształtowany w poezji greckiej (Teokryt, III w. p.n.e.), gdzie stanowił przedstawienie na ogół realistyczne; przejmując go do swej twórczości Wergiliusz (I w. p.n.e.) dokonał idealizacji życia pasterskiego, ukazując je na tle pozbawionego jakichkolwiek dramatów pejzażu Arkadii; jeszcze innym typem była w starożytności s. traktowana jako swoista zabawa lit., która w "pasterskiej" scenerii odnosiła się do aktualnej problematyki społ. i obyczajowej. W późniejszych wiekach cechą łączącą te trzy odmiany s. był pasterski kostium i wiejskie realia, różne natomiast mogły być zarówno tematyka, jak też formy podawcze; gat. rozwijał się w odrodzeniu (Dante, Petrarca, Boccaccio, P. Ronsard, J. du Bellay, Ph. Sidney, E. Spenser, J. Kochanowski, A. Zbylitowski, Sz. Szymonowic - od którego pochodzi pol. nazwa); w klasycyzmie najczęstsza była s. dworska, znacznie wystylizowana i odrealniona, w rokoku zaś - s. erotyczna, w której "pasterze" prowadzili ze sobą rodzaj gry (J. Szymanowski); jeszcze inny typ s. ukształtował pod wpływem S. Gessnera sentymentalizm, w którym bohaterem utworu stawał się człowiek czuły (F. Karpiński, F.D. Kniaźnin); K. Brodziński uważał s. za najwłaściwszą formę wyrazu dla pol. charakteru narodowego, sposób przekazywania ducha przodków, dla których najważniejsza była prostota i czystość moralna (Wiesław); z poglądami takimi polemizowali zwł. poeci romantyczni, którzy całkowicie wykluczyli s. ze swej twórczości.