(1755-1826)
pisarz i tłumacz, działacz oświatowo-polit., uczony przyrodnik i filozof, mecenas nauki, ksiądz. Autor dzieł krytykujących strukturę społ.-polit. Rzeczypospolitej Uwagi nad życiem Jana Zamoyskiego (1787) i Przestrogi dla Polski (1790). Prezes Tow. Przyjaciół Nauk (od 1808), fundator jego siedziby, tzw. Pałacu Staszica, współorganizator UW (1816). Odkrywca złóż węgla i inicjator budowy kopalni, badacz naukowy w dziedzinie geologii, autor jednej z pierwszych na świecie map geologicznych terenu Polski i krajów ościennych. Organizator wypraw geologicznych i przyr. uważany za pioniera taternictwa i ojca geologii pol., O ziemiorództwie Karpatów i innych gór i równin Polski (1815) to nowatorskie dzieło nauk. z tej dziedziny. Jako filozof był S. reprezentantem materializmu wyrosłego z koncepcji franc. oświecenia. Popierał społecznie użyteczne dyscypliny przyr.-techniczne oraz historię ojczystą, głosił postulat silnej władzy i ważną rolę oświaty w życiu społ. Obok aktywności w życiu publicznym był też S. autorem Myśli o równowadze politycznej w Europie (1815), poematu historiozoficznego Ród ludzki (1819-20), w którym zawarł opis ludzkich dziejów rządzonych prawami natury oraz oryginalnie i nowatorsko ujął historię jako proces rozwojowy oparty na czynnikach społ.-ekonomicznych. W l. 1814-20 wydał 9-tomową edycję swoich Dzieł.
- Staszic Stanisław, (1755-1826)
- Staszic Stanisław, (1755-1826)
- STASZIC, Stanisław (1755-1826)...