lament, nenia, tristia
(lit.) pieśń żałobna; utwór poetycki wywodzący się z tradycji starogr., najdawniejsze zachowane fragmenty t. są autorstwa Symonidesa z Keos (VI/V w. p.n.e.) oraz Pindara (V w. p.n.e.); spokrewniony z elegią i epicedium, lecz mniej od nich retoryczny, przybierał postać autentycznego wyznania żalu po czyjejś śmierci, sławił zalety i zasługi zmarłego w sposób bardziej bezpośredni i szczery; w literaturze rzym. t. występował rzadko, odrodził się dopiero w dobie renesansu. W pol. literaturze wzorem stały się Treny J. Kochanowskiego; pod jego piórem t. przyjęły postać cykliczną, powiązaną wewn. logiką i następstwem kolejnych faz poetyckiego napięcia: od opisu postaci zmarłej, napomnienie (exhortatio) skierowane do innej bliskiej osoby, poprzez dramatyczny bunt przeciw śmierci, po akt konsolacji (pocieszenia); cykl Kochanowskiego nawiązywał do dzieł Petrarki (Sonety do Laury) i Ronsarda (Na śmierć Marii) oraz do średniowiecznych lamentacji (plancti); wzór Kochanowskiego naśladowali m.in. T. Wiszniowski, S.F. Klonowic, J.A. Kmita, A. Zbylitowski, S. Grochowski, S. Twardowski, W. Kochowski, Z. Chrościński; po rozbiorach w formy t. wpisywano pierwiastki patriotyczne (J. Morelowski); w czasach najnowszych do dzieła Kochanowskiego nawiązali m.in. K.I. Gałczyński, S.R. Dobrowolski, W. Broniewski, A. Kamieńska.
- tren, (gr. thre-nos = opłakiwanie,...
- TREN, ogon, część uroczystego...
- Tren Fortynbrasa, wiersz Z. Herberta z...