(1864-1936)
hiszp. pisarz i filozof, który znacząco wpłynął na życie umysłowe swego kraju. Bask z pochodzenia. Uznawany za przywódcę tzw. pokolenia 1898 - ugrupowania twórców, pisarzy, myślicieli dążących do moralnego odrodzenia się Hiszpanii po klęsce w wojnie hiszp.-
-amer., oraz za jednego z prekursorów chrześc. personalizmu i egzystencjalizmu. Był prof. i rektorem uniwersytetu w Salamance, z której to funkcji zwolniono go w 1914 r. po głębokim kryzysie myślowym, jaki przeszedł. W latach 1924-30 przebywał na wygnaniu (Wyspy Kanaryjskie, następnie Francja) za wystąpienia przeciwko dyktaturze M. Primo de Rivery. Po powrocie do kraju ponownie zaangażował się w politykę; początkowo opowiadał się za ruchami radykalnymi, z czasem zaczął propagować "czystą hiszpańskość" - tzw. kastycyzm (zbiór esejów En torno al casticismo, 1902). U. był pionierem współcz. powieści - w swoich utworach (Pokój wśród wojny, 1897; Miłość i pedagogika, 1902; Mgła, 1914; Abel Snchez. Opowieść o namiętności, 1917; Trzy nowele przykładowe, 1921) stworzył gat. nivola (neologizm od novela - powieść), którego zadaniem było ukazywanie stanów wewnętrznych człowieka. Poezja U. była surowa, nieomal biblijna, bez zbędnej ornamentyki (m.in. Poesías, 1907). U. jako interpretator i zwolennik światopoglądu S.A. Kierkegaarda wyrażał przekonanie, iż zadaniem filozofii jest pokazywanie tragiczności bytu człowieka, który musi dokonać wyboru między intelektem a wiarą (O poczuciu tragiczności życia wśród ludzi i wśród narodów, 1913), uważał, że niemożliwa jest racjonalna interpretacja wiary (La agonía del cristianismo, 1931). U. był także autorem dramatów, m.in. Fedra (1910).
- Unamuno y Jugo Miguel de, (1864-1936)
- MICHAŁ, Pochodzenia hebrajskiego,...