święto, znane we wszystkich religiach świata od czasów najdawniejszych, będące nawiązaniem do koncepcji cyklu solarnego i związane z rytuałem ponownego stworzenia świata; we współcz. cywilizacjach wiąże się z rytmem astronomicznym (zamknięcie przez Ziemię pełnego obiegu wokół Słońca); w katolicyzmie rok liturgiczny kończy się przed adwentem, w dniu św. Andrzeja, z czym wiązały się liczne obrzędy ludowe. N.R. obchodziły ludy starożytne: Hetyci (obrzęd purulli), Egipcjanie, Babilończycy (12 pierwszych dni miesiąca Nisan przypadającego na przełom marca-kwietnia; obrzęd ten zwano zagmuk lub akitu i był związany z kultem Marduka), mazdaiści, Sumerowie, Wedyjczycy, plemiona germańskie i słowiańskie, a także staroż. Grecy i Rzymianie (ci ostatni czcili początkowe dni każdego miesiąca, tzw. kalendy); we wszystkich niemal cywilizacjach święto N.R. było związane z ucztą, tańcami, niekiedy rytualnymi orgiami - ślady tej wesołości zachowały się we współczesnych zwyczajach karnawałowych; w religiach surowszych pod względem obyczajowym (judaizm, islam, chrześcijaństwo) N.R. poprzedzały okresy ścisłego postu i wstrzemięźliwości.
NOWY ROK
Miejsca kultu i obrzędy