JĘZYK

system znaków służący porozumiewaniu; w każdym znanym społeczeństwie; w powierzchownym rozumieniu - przekaz werbalny, najbogatszy z systemów przekazywania informacji, jakimi dysponuje człowiek. Znaki j. służą przekazywaniu pojęć między nadawcą i adresatem za pośrednictwem komunikatów (tekstu); porozumienie opiera się na umiejętności przyporządkowania znaków językowych do odniesienia, tj. rzeczywistości pozajęzykowej, i jest możliwe przy obustronnej znajomości kodu językowego, którego charakter jest wynikiem umowy (konwencji); znaki j. nie mają naturalnego związku z niesioną przez nie informacją. Wtórną postacią znaków dźwiękowych (mowa) jest ich forma pisana. Najogólniejszy podział j. obejmuje SŁOWNIK (zespół znaków przyjętych w danym systemie jako proste, dalej nierozkładalne) i GRAMATYKĘ (uporządkowany zespół reguł przekształcania jednostek słownika i łączenia ich w tekst); zastosowanie gramatyki do jednostek słownika pozwala tworzyć jednostki językowe wyższego rzędu, składające się na wielorakie klasy, które wraz z siatką wzajemnych powiązań stanowią system j. System ten nieprzerwanie ewoluuje, tempo i zakres zachodzących w nim przemian nie są równomierne, a uzależnione są gł. od zmian zachodzących w rzeczywistości pozajęzykowej (np. jedne przedmioty odniesienia zanikają lub zmniejsza się ich znaczenie społ., a pojawiają się nowe), wpływu innych systemów językowych (niekiedy dość gwałtownego i silnego, np. oddziaływanie j. łac. na j. polski po przyjęciu chrześcijaństwa), zakresu przekształceń, powstających w trakcie przekazywania j. z pokolenia na pokolenie, "ekonomii mówienia" (dążenie do upraszczania złożonych reguł, skomplikowanej wymowy itp.) i in. Czynniki te wpływają również na różnicowanie j. w przestrzeni, powodując tworzenie się dialektów terytorialnych, będących odmianami jednolitego systemu pierwotnego, dialekty z kolei mogą z biegiem czasu uzyskiwać status j. samodzielnych, toteż precyzyjne rozgraniczenie dialektu i języka nie jest możliwe; także i w tym wypadku objawia się nieustanna zmienność żywego j., w którym reguły, kryteria poprawności itp. nie są ustalone raz na zawsze.

• JEŻYKI, miejscowość w , powiat...
• JĘZYK, język programowania
• język, umięśniony narząd...