tytułowy bohater autobiograficznej powieści Iwana Bunina Życie Arsieniewa
Pierwsze wspomnienia Arsieniewa związane są z chutorem Kamionka. Wychował się wraz z dwoma starszymi braćmi, Gieorgijem i Mikołajem, oraz z młodszą siostrą Olą w skromnym majątku szlacheckim (główne dobra Arsieniewów leżały za Donem), gdzie gospodarka była niewielka, służba nieliczna. Już jako młody chłopiec odznaczał się szczególnym wyczuleniem na zmysłowe piękno natury i głęboką wrażliwością, odczuwałem już wówczas – powie o sobie po latach – boską wspaniałość świata i Boga, który panował nad nim i stworzył go tak doskonale. Pierwszym wychowawcą Aloszy został Baskakow – młodzieniec wielce oryginalny, przepełniony goryczą do świata i ludzi, żywiący się jedynie wódką, octem i musztardą. Poczucie fatalizmu ciążącego nad ludzkim losem, tak silnie doświadczane przez preceptora, stanie się w przyszłości jedną z cech charakteru Arsieniewa. Baskakowowi Alosza zawdzięcza pierwsze lektury Puszkina i Gogola, które rozpaliły dziecięcą wyobraźnię i zaważyły na późniejszych wyborach życiowych bohatera. Po trzech latach nauki z guwernerem posłano Aloszę do gimnazjum. Po kolejnych czterech latach, znudzony tępym drylem szkolnym, porzucił je i wrócił pod dach rodzicielski. Jakiś czas potem rodzina Arsieniewów przenosi się do pobliskiego majątku w Baturinie. Tam Alosza przeżywa swoją pierwszą miłość. Obiektem westchnień piętnastoletniego młodzieńca jest niezmiennie wesoła, serdeczna, dobra Annchen. Jednocześnie Arsieniew zachłannie czyta Goethego, Byrona i Lermontowa, pisze już własne wiersze i coraz mocniej utwierdza się w przekonaniu, że jego przeznaczeniem jest literatura. Jednak zamierzeniom tym nie dane było prędko się ziścić. Życie Arsieniewa odmienia się, gdy brat Mikołaj zamieszkał z żoną w wydzierżawionym dworze po Ałfierowie i najął do służby Tońkę. Skrywana przed ludźmi, namiętna zmysłowość, która łączy Aloszę z Tońką, trwa wiele miesięcy i działa niszcząco na obydwoje kochanków. Kres kładzie jej dopiero wyjazd Tońki z mężem do innej wsi. Natomiast Arsieniew, nie mogąc sobie znaleźć miejsca w Baturinie, rusza w podróż po Rosji. Odwiedza brata Gieorgija w Charkowie, udaje się do Sewastopola – miasta młodości swego ojca, potem znowu na północ, do Orła, gdzie podejmuje pracę korektora w miejscowej gazecie „Głos”. W redakcji „Głosu” poznaje Likę, w której się zakochuje niemal od pierwszego wejrzenia. Związek z Liką jest burzliwy, obfituje w rozstania i powroty, zdrady i przebaczenia. Kochankowie osiadają wreszcie w Połtawie, niedaleko rozsławionego przez Gogola Mirgorodu. Będąc już pewnym miłości Liki, Arsieniew stopniowo wobec niej obojętnieje. Podczas wyjazdów służbowych szuka w okolicznych wsiach okazji do romansów i je znajduje. Lika, nie mogąc się pogodzić z zaistniałą sytuacją, opuszcza na zawsze Arsieniewa. Bliski samobójstwa, wraca do Baturina, nikt mu jednak nie chce powiedzieć, gdzie przebywa ukochana. Pół roku później dowiaduje się, że zmarła na zapalenie płuc. Ostatnią jej wolą było, aby wiadomość o jej śmierci skrywano przed Arsieniewem jak najdłużej.