nauka o ptakach, ich budowie, życiu, obyczajach, ewolucji wchodząca w zakres zoologii; do ważniejszych działów o. należą: systematyka, anatomia, fizjologia, etologia i ekologia ptaków (z wyodrębnioną biologią rozrodu, fenologią i badaniami wędrówek ptaków), ornitopaleontologia, ornitogeografia z awifaunistyką; początki zainteresowań badawczych człowieka życiem ptaków (ich zdolnością do latania, barwnym upierzeniem, pięknym śpiewem) sięgają czasów starożytnych; opisywał je Arystoteles, Pliniusz i inni; za początek o. jako samodzielnej nauki uważa się publikację 1555 dzieła franc. zoologa Pierre Bellona L'histoire de la nature des oiseaux; punktem wyjścia nowoczesnej systematyki ptaków jest zarys drzewa rodowego ptaków, podany 1866 przez E. Haeckela, rozbudowany w 1868 przez Th.H. Huxleya, który połączył ptaki z gadami w grupę zwierząt gadokształtnych; 1888 uczony niem. Max Fürbringer dał zbliżony do naturalnego, nowoczesny podział gromady ptaków na rzędy, rodziny i rodzaje; w Polsce za pionierskie dzieło o. uważa się opublikowane 1584 przez M. Cygańskiego Myślistwo ptasze; kontynuowali je G. Rzączyński i J.K. Kluk; 1843-46 K. Tyzenhauz wydał Ornitologię powszechną...; 1882-83 W. Taczanowski Ptaki krajowe; znaczące zasługi dla pol. o. położyli później K. Wodzicki, J. Sztolcman, B. Dybowski, J. Domaniewski, A. Dunajewski, J. Sokołowski, P. Busse; najstarszym w świecie czasopismem o. jest niem. "Journal für Ornithologie" (od 1853); w Polsce ukazujące się od 1933 "Acta Ornithologica".
- ornitologia, podręcznik do ornitologii,...
- ornitologia, dział zoologii zajmujący...
- TYZENHAUZ, Konstanty (1786-1853)...