związki organiczne, pochodne węglowodorów, zawierające przynajmniej jedną grupę aminową-zasadową (-NH2), jedną grupę karboksylową-kwasową (-COOH) i resztę aminokwasową (R-rodnik). A. połączone wiązaniami peptydowymi wchodzą w skład wszystkich białek. Są związkami amfoterycznymi, występują w postaci jonów obojnaczych (elektrycznie obojętnych); w obecności zasad reagują jako aniony, w obecności kwasów jako kationy aminokwasowe. A. dzielą się na: a) obojętne (równa liczba grup kwasowych i zasadowych), zasadowe (przewaga grup zasadowych), kwaśne (przewaga grup kwasowych); b) białkowe i niebiałkowe; c) cukrotwórcze i tłuszczotwórcze. A. białkowe wchodzą w skład białek i dzielą się na egzogenne, częściowo egzogenne i endogenne. A. cukrotwórcze mogą przekształcać się w cukry, a. tłuszczotwórcze w kwasy tłuszczowe. Rośliny mogą syntetyzować wszystkie a., zwierzęta niektóre z nich (endogenne), część pobierają z pokarmem (egzogenne), np. fenyloalaninę, tryptofan, walinę, leucynę. Oprócz glicyny wszystkie a. są optycznie czynne, prawo- lub lewoskrętne. Wyróżnia się 20 podstawowych a. tworzących łańcuch peptydowy, wbudowywanych w procesie translacji, których sekwencja jest uwarunkowana genetycznie (glicyna, alanina, walina, leucyna, izoleucyna, kwas asparaginowy, czyli asparagina, kwas glutaminowy, czyli glutamina, arginina, ornityna, lizyna, seryna, treonina, cysteina, cystyna, metionina, fenyloalanina, tyrozyna, prolina, tryptofan, histydyna).
- AMINOKWASY, związki organiczne zawierające...
- ENDOGENNE AMINOKWASY, białkowe syntetyzowane...
- EGZOGENNE AMINOKWASY, białkowe, nie syntetyzowane...