obok Rady Ministrów organ państwa w zakresie władzy wykonawczej. Zgodnie z Konstytucją najwyższy przedstawiciel Rzeczypospolitej Polskiej, gwarant ciągłości władzy państwowej, czuwa nad przestrzeganiem Konstytucji, stoi na straży suwerenności i bezpieczeństwa państwa, nienaruszalności i niepodzielności jego terytorium. Jako reprezentant państwa na zewn., ratyfikuje i wypowiada umowy międzynarodowe, mianuje i odwołuje pełnomocnych przedstawicieli Polski w innych państwach i organizacjach międzynarodowych, przyjmuje listy uwierzytelniające i odwołuje akredytowanych przy P. RP przedstawicieli dyplomatycznych innych państw i organizacji międzynar. W zakresie polityki zagranicznej współdziała z premierem i właściwym ministrem. Jest najwyższym zwierzchnikiem sił zbrojnych, dlatego mianuje szefa sztabu generalnego
i dowódców rodzajów sił zbrojnych,
w czasie pokoju sprawuje zwierzchnictwo nad wojskiem za pośrednictwem ministra obrony narodowej, na czas wojny (na wniosek premiera) mianuje naczelnego dowódcę sił zbrojnych i w takim samym trybie odwołuje go, na wniosek ministra obrony narodowej nadaje stopnie wojskowe oraz w razie zagrożenia zewn. państwa (na wniosek premiera) zarządza powszechną lub częściową mobilizację. Nadaje obywatelstwo polskie i wyraża zgodę na jego zrzeczenie się, przyznaje ordery i odznaczenia, stosuje prawo łaski, może zwracać się z orędziem do Sejmu, Senatu lub Zgromadzenia Narodowego, w ważnych sprawach może zwołać Radę Gabinetową, wydaje też rozporządzenia i zarządzenia. Akty urzędowe P. RP wymagają kontrasygnaty premiera. P.RP wybierany jest na 5 lat w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich i tajnych, ponownie może być wybrany tylko raz. Kandydat musi mieć ukończone 35 lat, korzystać z pełni praw wyborczych, być obywatelem pol. oraz zostać zgłoszonym przez minimum 100 tys. obywateli. Spośród kandydatów na prez. zostaje wybrany ten, który otrzymał więcej niż połowę ważnie oddanych głosów. Jeżeli żaden z nich nie uzyskał wymaganej większości, 14 dnia przeprowadza się ponowne głosowanie tylko na dwóch kandydatów. Zwycięża kandydat, który otrzymał większą liczbę głosów. Po II wojnie świat. p. RP byli: B. Bierut (1947-52), po przywróceniu urzędu prez. w 1989, W. Jaruzelski (1989-90), L. Wałęsa (1990-95), A. Kwaśniewski od 1995.