Główny bohater powieści Jerzego Andrzejewskiego Popiół i diament.
Młody chłopiec, dwudziestoparoletni, brunecik o dziewczęcych rzęsach i niebieskich oczach. Podczas wojny działał w organizacji podziemnej, walczył w powstaniu warszawskim. W czasie, w którym rozgrywa się akcja powieści (początek maja 1945), przyjeżdża do Ostrowca, by na rozkaz podziemnej organizacji AK wykonać wyrok na sekretarzu Komitetu Wojewódzkiego PPR, Szczuce. Zamach na życie Szczuki się nie udaje, a przez pomyłkę giną dwaj niewinni robotnicy z Ostrowca.
W oczekiwaniu na pomyślniejsze okoliczności, Chełmicki zatrzymuje się w miejscowym hotelu "Monopol", gdzie nawiązuje romans z kelnerką Krystyną Rozbicką, pochodzącą z przedwojennej ziemiańskiej rodziny. Spędzona razem noc uświadamia kochankom, że łączy ich coś więcej niż przelotna namiętność. Związek z Krystyną zmienia stosunek Chełmickiego do jego konspiracyjnej misji, która kłóci się z pragnieniem rozpoczęcia nowego, ustabilizowanego życia przy boku ukochanej kobiety.
Wątpliwości Maćka pogłębia fakt, iż Szczuka, któremu ma okazję się bliżej przyjrzeć (mieszkają w sąsiednich pokojach hotelowych), budzi zaufanie. Wkrótce decyduje się na rozmowę ze swoim dowódcą i przyjacielem Andrzejem Kosseckim, któremu oświadcza: Ja już nie chcę zabijać, niszczyć, strzelać, ukrywać się. Chcę prostego, zwyczajnego życia. Usłyszawszy w odpowiedzi słowa o żołnierskim honorze i obowiązku wykonania rozkazu, postanawia podporządkować się woli organizacji, mając zarazem świadomość, że czyni to po raz ostatni. Umówiwszy się z Krystyną na dworcu kolejowym, kieruje się za Szczuką na cmentarz, gdzie wysłuchuje jego mowy pogrzebowej, wygłoszonej nad mogiłami dwu robotników, zabitych pomyłkowo przez oddział Kosseckiego.
Następnie idzie śladem Szczuki na ulicę Zieloną, wchodzi za nim do mieszkania, w którym Szczuka chce się czegoś dowiedzieć o śmierci żony, i zabija go strzałami z pistoletu. Wracając, słyszy komunikat o kapitulacji Niemiec. Spakowawszy się w hotelu, idzie na dworzec, by spotkać się z Krystyną. Zobaczywszy patrol, zaczyna uciekać. Ginie - trafiony serią z karabinu.
W filmowej ekranizacji Popiołu i diamentu (reż. A. Wajda, 1958) Maćka Chełmickiego zagrał Zbigniew Cybulski.