wyspa na M. Śródziemnym i region administracyjny Francji; pow. 8,7 tys. km2, 260 tys. mieszk. (2000); ośr. adm. Ajaccio; górzysta (Monte Cinto, 2710 m), klimat podzwrotnikowy śródziemnomorski; uprawa cytrusów, oliwek, fig, winorośli; hodowla owiec, rybołówstwo, turystyka; w starożytności kolonia grecka, opanowana przez Kartagińczyków, potem - Etrusków, w III w. p.n.e. podbita przez Rzymian; od V w. n.e. kolejno pod władzą Wandalów, Bizancjum, Franków, Arabów, od 1020 Pizy, od XII w. Genui, 1768 przyłączona do Francji; 1755-1814 częste walki powstańcze o niezależność; dążenia do niezawisłości przejawiające się z różną siłą towarzyszyły dziejom K. przez cały wiek XX; ich nasilenie w latach 80. i 90. XX w. przejawiało się m.in. zamachami terrorystycznymi na polityków reprezentujących opcję kompromisową; w roku 2000 w Paryżu (Matignon) podpisano porozumienie między rządem franc. a separatystami zjednoczonymi w oficjalnej partii Indipendenza, na mocy którego K. ma uzyskać do 2004 roku rozległe poszerzenie autonomii (m.in. prawo do uchwalania własnych ustaw pod kontrolą franc. parlamentu, przywileje fiskalne, powszechną edukację w j. korsykańskim); struktury separatystyczne są jednak liczne (m.in. A Cuncolta Naziunalista, Nar. Front Wyzwolenia Korsyki, Armata Corsa) i nie wszystkie akceptują porozumienia z Matignon. VII 2003 referendum w sprawie utrzymania bądź zniesienia adm. podziału wyspy na dwie prowincje; rząd francuski miał nadzieję na wprowadzenie jednej prowincji, a w ślad za tym na poszerzenie autonomii wyspy i uporządkowanie sytuacji politycznej; tymczasem 60% głosujących opowiedziało się przeciw, uważając że byłby to krok niesprzyjający staraniom o niepodległość Korsyki, tym samym zwyciężyli nacjonaliści, rzecznicy poglądu "im gorzej, tym lepiej". Zachowały się liczne zespoły megalitów z epoki neolitu, zwł. w zach. części K. (Filitosa, dolina Tavaro); występują dolmeny, menhiry, kromlechy, a także menhiry-statuy przedstawiające prymitywne wyobrażenia twarzy ludzkiej. Liczne zabytki romańskie (bazylika w La Canonica, kościoły w Bonifacio, Cargse, San Michele-de-Murato) oraz budownictwo obronne (cytadele w Bonifacio, Ajaccio, Calvi); z okresu gotyku pochodzi katedra w Calvi; wiele budowli sakralnych o bogato dekorowanych wnętrzach wzniesiono w baroku (m.in. w Ajaccio, La Porta-d'Ampugnani); w Ajaccio także m.in. dom rodzinny N.Bonaparte.
, TRAMONTANA, FRANCUSKA SZTUKA, NAPOLEON I, LIVORNO, DORIA Andrea, LIGURYJSKIE MORZE, LAMENTY POGRZEBOWE, ŚRÓDZIEMNE MORZE, KARTAGINA
- Korsyka, wyspa wpn. części M.(...)
- Ajaccio, miasto iport na Korsyce;...
- Liguryjskie, Morze, część M. Śródziemnego,...